އަހަރުގެ ފަހު ދުވަހާ ހަމައަށް އައިއިރު ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. ބައެއް މިނިސްޓަރުންނާއި ކުންފުނިތަކުގެ ވެރިން ވެސް ބަދަލުވެއްޖެއެވެ. ބައެއް ކުންފުނިތަކަށް ކޮރަޕްޝަންގެ ބޮޑެތި ތުހުމަތުތަކެއް ވެސް ކުރެވުނެވެ.
އެކަމަކު، އެއް ކަމަކަށް ފާހަގަކުރަންޏާ 2024 ގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ކަމަކަށްވާނީ އިގުތިސާދީ ގޮތުން ރާއްޖެއަށް ދިމާވެފައި އޮތް ގޮންޖެހުންތަކެވެ.
ރާއްޖޭގެ މަސްރަޙާ ދުރަށް، އަވައްޓެރި ގައުމުތަކާއި ދުނިޔޭގެ މަސްރަޙަށް ބަލައިލާއިރު ނިމުނީ ހަލަބޮލި އަހަރެކެވެ. ދިގު ވެރިކަންތަކެއް ނިމުނު ތާރީޚީ އަހަރެކެވެ. އެއަށްވުރެ ހިތްދަތިކޮށް، ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނަށް ހިތާމަވެރި އަހަރެކެވެ. އެތައް މުސްލިމުންނެއް ޝަހީދުކޮށްލި އަހަރެކެވެ.
އެ ވަރުގެ ފުރޮޅުމެއް ނުހިނގި ނަމަވެސް ދިވެހި ސިޔާސީ މަސްރަޙުގައި ވެސް ހަލަބޮލި އަހަރެކެވެ.
ސިޔާސީ ދާއިރާ
ސިޔާސީ ދާއިރާއަށް ބަލާއިރު 2024 ގެ ފުރަތަމަ އިންތިޚާބު އޮތީ ޖެނުއަރީ މަހެވެ. އެއީ، ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު މުއިއްޒު ކުރިން ހުންނެވި މާލޭ މޭޔަރުކަމުގެ މަގާމަށް އާ ބޭފުޅަކު އިންތިޚާބުކުރަން ބޭއްވި އިންތިޚާބެވެ. ބޮޑު ތަފާތަކުން އެ ގޮނޑި ކާމިޔާބުކުރެއްވީ އިދިކޮޅު އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓުގައި ވާދަކުރެއްވި މިހާރުގެ މޭޔަރު އާދަމް އާޒިމެވެ.
ސަރުކާރު ހިންގާ ޕީއެންސީގެ ޓިކެޓުގައި ނުކުންނެވި އައިޝަތު އާޒިމާ ޝުކޫރަށް 5،032 ވޯޓު ލިބިލެއްވިއިރު އާޒިމް 7،621 ވޯޓު ހޯއްދެވިއެވެ.
އެކަމަކު، އޭޕްރީލް މަހު އޮތް މަޖިލީސް އިންތިޚާބުގައި ސަރުކާރުން ވަނީ އެ ހަގީގަތް އަނބުރާލައިފައެވެ.
ވިހިވަނަ މަޖިލީހަށް އިންތިޚާބުކުރި 93 މެންބަރުންގެ ތެރެއިން 72 ގޮނޑި ކާމިޔާބުކުރެއްވީ ޕީއެންސީގެ ޓިކެޓުގައި ވާދަކުރެއްވި ކެންޑިޑޭޓުންނެވެ. އޭގެ އިތުރަށް، ސަރުކާރުގެ ތާއީދާ އެކު އަމިއްލަ ގޮތުން ވާދަކުރެއްވި ހަ މެންބަރަކު ވެސް ގޮނޑި ކާމިޔާބުކުރެއްވިއެވެ.
އިދިކޮޅު ޕާޓީތަކަށް މަޖިލީސް އިންތިޚާބު ވަރަށް ނާކާމިޔާބެވެ. އެމްޑީޕީއަށް ލިބުނީ އެންމެ 12 ގޮނޑިއެވެ. އެއީ، އެ ޕާޓީގެ ތާރީޚުގައި ވެސް އެންމެ މަދުން ލިބުނު ފަހަރެވެ. ޑިމޮކްރެޓްސްއާއި ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް އެއްވެސް ގޮނޑިއެއް ނުލިބެއެވެ.
އިންތިޚާބު ނާކާމިޔާބުވި ނަމަވެސް، ޔާމީންގެ ޕީޕަލްސް ނެޝަނަލް ފްރަންޓް (ޕީއެންއެފް) ރަޖިސްޓްރީކުރުންވީ ސިޔާސީ ގޮތުން ބޮޑު ކަމަކަށެވެ. ހަމައެކަނި، އެ މަނިކުފާނަކީ ޕީޕީއެމް/ޕީއެންސީގެ ކުރީގެ ލީޑަރަށްވުމުންނެއް ނޫނެވެ.
އެ ޕާޓީ ރަޖިސްޓްރީކުރަން ޖަލްސާ ބޭއްވި ރޭ ފުލުހުން ހުރަސް އެޅުމާއި، އެ ޖަލްސާ އަނދިރީގައި ބޭއްވުމުން އެއަށް ލިބުނު ސަމާލުކަން ބޮޑުވިއެވެ. ޔާމީން ފާޅުގައި އިދިކޮޅަށް ނުކުންނަވާ ކޮންމެ ހަފުތާއަކު ޖަލްސާތައް ބާއްވަވައި، ސަރުކާރަށް ފާޑުވިދާޅުވާން ފެށުންވީ ސަރުކާރަށް ދިމާވި ގޮންޖެހުމަކަށެވެ. އެކަން 2025 ފެށޭއިރު ވެސް އޮތީ އެ ގޮތުގައެވެ.
އަހަރުގައި ހިނގި އަނެއް ކަމަކީ ތިން ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރަކު އިންޑިއާގެ ބޮޑުވަޒީރު ނަރެންދްރަ މޯދީއަށް ކުޑައިމީސްކުރުމެވެ.
މީސްމީޑިއާގައި ވަކިވަކިން އެ ބޭފުޅުން ކުރެއްވި ޕޯސްޓުތަކުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ އަވައްޓެރި އިންޑިއާއާ އެކު އޮތް ޒަމާންވީ ގާތް ގުޅުން ދުވަހަކު ވެސް ގޯސްނުވާ މިންވަރަށް ގޯސްވުމެވެ. ދެ ގައުމުގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރުން ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުތަކާއި ޚުދު ރައީސް މުއިއްޒު އިންޑިއާއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުން އެ ގުޅުން މިހާރު ވަނީ ރަނގަޅުވެފައެވެ.
ފުރައްސާރަކުރި ޑެޕިއުޓީ މިނިސްޓަރުން ސަސްޕެންޑު ވެސް ކުރިއެވެ. އެކަމަކު، ފަހުން އެ ތަނުން ދެ ބޭފުޅަކަށް ސަރުކާރު ދެ ކުންފުންޏަކުން ބޮޑު އެހެން މަގާމެއް ދީފައިވެއެވެ.
ސަރުކާރަށް މަޖިލީހުން ލިބުނު ސުޕަ މެޖޯރިޓީއާ އެކު ގެނައި އެންމެ ބޮޑު އެއް ބަދަލީ ގާނޫނުއަސާސީއަށް ކުއްލި، އަވަސް ބަދަލެއް ގެނެސް މެންބަރުން "ތަޅުއެޅުވުމެ"ވެ. އެ އިސްލާހު މަޖިލީހަށް ވައްދާކަން ތިލަވީ 24 ގަޑިއިރަށްވީ ފަހުންނެވެ. އެ މުއްދަތުގައި އެ އިސްލާހު މަޖިލީހަށް ހުށަހަޅައި ފާސް ވެސް ކުރިއެވެ.
އެކަމަކު، އިސްލާހު ބާތިލުކުރަން މަޖިލީހުގެ ކެންދޫ ދާއިރާގެ ކުރީގެ މެންބަރު އަލީ ހުސައިން ވަނީ ސުޕްރީމް ކޯޓަށް ގޮސްފައެވެ. ކޯޓު ރިސެސްގައި އޮތުމުން އަހަރު ނިމުނީ މައްސަލައަށް ގޮތެއް ނުނިމިއެވެ.
އިގުތިސާދީ ދާއިރާ
ހަމަ ގައިމު ވެސް އިގުތިސާދީ ވާހަކަ އެންމެ ގިނައިން ދެކެވުނު އެއް އަހަރަކަށް 2024 ވާނެއެވެ. ސަބަބެއް ނެތިއެއް ވެސް ނޫނެވެ. ރާއްޖެއަށް މާލީ ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ބޮޑުވީއެވެ. ބޭރުގެ މާލީ އިދާރާތަކުންނާއި މާލީ ކަންކަން ދަންނަ މީހުން ރާއްޖެ ބަނގުރޫޓުވެދާނެކަމުގެ އިންޒާރު އަޑުހަރުކޮށް ދޭން ފެށީއެވެ. އަހަރުގެ އިގުތިސާދީ އެންމެ ބޮޑު ވާހަކައަކީ ވެސް އެއެވެ.
ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު ދެ ކްރެޑިޓް ރޭޓިން އެޖެންސީ ކަމަށްވާ މޫޑީސްއާއި ފިޗުން ވަނީ ރާއްޖޭގެ ރޭޓިން ދަށްކޮށްފައެވެ. މޫޑީސްއިން ސީއޭއޭ2 އަށް ރޭޓިން ދަށްކޮށް، އެ ރޭޓިން ދަމަހައްޓަން ފަހުން ވަނީ ނިންމާފައެވެ. އޭގެ ކުރިން އޮގަސްޓު މަހުގެ 29 ގައި ފިޗުން ވެސް ވަނީ ރާއްޖޭގެ ރޭޓިން 'ސީސީ'އަށް ދަށްކޮށްފައެވެ.
އެއީ ބަނގުރޫޓުވެދާނެކަމުގެ ބިރު އޮތުމުން ދޭ ރޭޓިންތަކެވެ.
އެ އިންޒާރުތަކާ ގުޅިގެން ސަރުކާރުން ފިޔަވަޅުތަކެއް ވެސް ވަނީ އަޅައިފައެވެ. އެއް ކަމަކަށް ތިން ޓެކުހެއް ބޮޑުކުރަން ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމައިފައެވެ. އެއީ، ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ފުރާ މީހުން އަތުން ނަގަމުން އައި ޑިޕާޗާ ޓެކުހާއި އެއާޕޯޓު ފީ އަދި ޓީޖީއެސްޓީއެވެ.
އޭގެ ފަހުން މަރުކަޒީ ބޭންކް (އެމްއެމްއޭ)އިން ވަނީ ރިސޯޓުތަކުން ކޮންމެ ފަތުރުވެރިއެއްގެ ބޮލަށް 500 ޑޮލަރު މާރުކުރަން މަޖުބޫރު ވާގޮތަށް ގަވާއިދެއް އެކުލަވައިލައި އެ ގާނޫނަކަށް ހަދައިފައެވެ. އެކަމަކު، ގާނޫނަކަށް އެ ހެދީ 500 ޑޮލަރުގެ ބަދަލުގައި އާމްދަނީގެ 20 އިންސައްތަ މާރުކުރެވޭ ގޮތަށް ފުރުސަތެއް ދީފައެވެ.
އަހަރު ތެރޭ އިގުތިސާދީ ގޮތުން ހޫނުވި އަނެއް ކަމަކީ މަސްވެރިންނަށް ފައިސާ ނުދެވި ލަސްވުމެވެ. ފައިސާ ނުލިބި މަސްވެރިން އެތައް ރެއަކާއި ދުވާލެއް އިހުތިޖާޖުގައި ހޭދަކުރިއެވެ. އެކަމަކު، ރައީސް މުއިއްޒު މި ފަހުން ވަނީ ބޭންކް އޮފް މޯލްޑިވްސް (ބީއެމްއެލް) މެދުވެރިކޮށް މަސްވެރިންނަށް 48 ގަޑިއިރު ތެރޭ ފައިސާ ދޫކުރަން ފެށިކަން އިއުލާނުކޮށްފައެވެ.
އިޖުތިމާއީ ދާއިރާ
ގަވާއިދާ ހިލާފަށް ރާއްޖޭގައި އުޅޭ ބިދޭސީންގެ މައްސަލައަކީ ބޮޑުވަމުން ބޮޑުވަމުން އައިސް ބޮޑުވި މައްސަލައެއް ނަމަވެސް ފާޅުގައި އެ ކަމަށް ޚާއްސަކޮށްގެން އިމިގްރޭޝަނުން ބޮޑެތި ރެއިޑް އޮޕަރޭޝަންތަކެއް ފެށީ 2024 ގައެވެ. އާންމުންނަށް އިމިގްރޭޝަނުން ޒިންމާތައް އަދާކުރާތަން ވެސް ފެނުނެވެ. އެކަން ފާހަގަ ވެސް ކުރިއެވެ.
އަހަރު ނިމުނުއިރު ގަވާއިދާ ހިލާފަށް އުޅެމުން އައި 5،000 އަށްވުރެ ގިނަ ބިދޭސީން ވަނީ ޑީޕޯޓުކޮށްލައިފައެވެ.
އެކަމަކު، އެއަށްވުރެ ބޮޑަށް އާންމުން ހަނދާން ހުންނާނެ ކަމަކީ ސިނގިރޭޓު އަގަށް ގެނައި ބަދަލެވެ. ޑިއުޓީ ދެގުނަކޮށް، ސިނގިރޭޓާ ދެކޮޅަށް ސަރުކާރުން ވަނީ ބޮޑު ފިޔަވަޅެއް އަޅައިފައެވެ. ކުރިން 110 ރުފިޔާއަށް ފޮއްޓެއް ވިއްކި ނަމަވެސް އެ އަގު ދެގުނަ ބޮޑުވިއެވެ. މިހާރު ސިނގިރޭޓު ފޮއްޓެއްގެ އަގަކީ 240 އެވެ.
އެ ނިންމުމާ އެކުއެކީގައި ޒުވާނުންގެ އަނގައިން ދުންއަރުވާ ވޭޕް ވެސް އެކީއެކަށް މަނާކުރިއެވެ. އެ ބޭނުންކުރާ މީހުންނާއި ވިއްކާ މީހުންނާއި ހިލޭ ބަހާ މީހުންނަށް ވެސް ހަރުކަށި ޖޫރިމަނާތަކެއް ވަނީ އިއުލާނުކޮށްފައެވެ.
އެ ނިންމުމާ ވެސް ބަޔަކު ހިތްދަތިވިއެވެ. އެކަމަކު، އެއަށްވުރެ ހިތްދަތި ކަންކަން 2024 ގައި ހިނގިއެވެ. އެއް ކަމަކީ އިތުރުވި އެކްސިޑެންޓުތަކެވެ. ނުރައްކާތެރި ގިނަ އެކްސިޑެންޓުތަކެއް ހިނގި އަހަރެކެވެ. ޒުވާނުން ހިމެނޭހެން އެތައް ބައެއްގެ ފުރާނަ ވެސް އެ ކަމުގައި ގެއްލުނު އަހަރެކެވެ.
ހުޅުމާލެއަށް ދުވުމެއްގައި ބައިވެރިވާން ދިޔަ ޒުވާނަކު ރޭސް ކާރެއްގައި ޖެހި މަރުވި ހާދިސާ ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.
އެކްސިޑެންޓުތަކާ އެކުގައި ވައްކަން ވެސް އިތުރުވިއެވެ. އިތުރުވެ، ކަންބޮޑުވެފައި އޮއްވައި ކޮންމެ ފަސް މިނެޓަކުން ފުލުހަކާ ދިމާވާ ވަރަށް މަގުތަކަށް ފުލުހުން ނެރޭނެ ކަމަށް ވެސް ޕޮލިސް ކޮމިޝަނަރު އަލީ ޝުޖާއު ވިދާޅުވިއެވެ. އެކަމަކު، އޭގެ ފަހުން ރޯމާދުވާލު މަގުމަތިން ސައިކަލެއްގައި ދިޔަ އަންހެން ކުއްޖެއްގެ ކަރުގައި އޮތް ފަށް ވެސް ޖަހައިގަތެވެ. އޭގެ އެތައް ކަމެއް އަހަރުތެރޭ ހިނގިއެވެ.
މަގުމަތީގައި ހިނގި ވައްކަމުގެ އިތުރަށް ސަރުކާރުގެ ބައެއް ކުންފުނިތަކަށް ވެސް ކޮރަޕްޝަންގެ ހުތުރު ތުހުމަތުތަކެއް އަހަރު ތެރޭ ކުރެވުނެވެ.
އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ދެ މައްސަލައަކީ ހައުސިން ޑިވޮލޮޕްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އެޗްޑީސީ) މެދުވެރިކޮށް ހުޅުމާލެއިން ނުހައްގުން ގޯތިތަކެއް ބަހައިލި މައްސަލައެވެ. އެ މައްސަލައިގައި ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި ތިއްބެވި ބޭފުޅުންތަކަކަށް ވެސް ތުހުމަތުކުރެވުނެވެ. އޭރު އެޗްޑީސީގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރުކަމުގައި ހުންނެވި އިބްރާހިމް ފަޒުލް ރަޝީދު ވަނީ އިސްތިއުފާ ވެސް ދެއްވައިފައެވެ. ޖުމުލަ 15 މީހެއްގެ ޕާސްޕޯޓު އަދިވެސް އޮތީ ހިފަހައްޓާފައެވެ.
އެކަމަކު، އާންމުން އެންމެ ނުރުހުންވި އެއް މައްސަލައަކީ އެންސްޕާއަށް ކުރެވުނު ކޮރަޕްޝަންގެ ތުހުމަތުތަކެވެ.
'އެމްއެމްޓީވީ'ގެ ނަމުގައި ހިންގި ޓީވީ ޗެނަލަކަށް އެންސްޕާއިން ކުލި ދައްކާ ގޮތަށް އެއްބަސްވުމެއް ހެދި ކަމަށް ތުހުމަތުކޮށް، އެ ކަމާ ގުޅޭ އެއްބަސްވުންތަކެއް ވެސް ލީކުވިއެވެ. އެ އެއްބަސްވުން ފަހުން ބާތިލު ވެސް ކުރިއެވެ. އެކަމަކު، ސަރުކާރުން ވަނީ އެ ތުހުމަތުތައް ދޮގުކޮށްފައެވެ. އެންސްޕާއިން ވެސް ވަނީ އެއީ ދޮގެއް ކަމަށް ބުނެފައެވެ.
އެ ތުހުމަތުތަކާ އާންމުން އެހާ ރުޅިއައީ މާލީ އިސްލާހުތަކުގެ ތެރެއިން 2025އިން ފެށިގެން އާސަންދައަށް ބޮޑު ބަދަލެއް ގެންނާނެކަން ސަރުކާރުން އިއުލާނުކޮށްފައި އޮތުމުންނެވެ.
ސަރުކާރުން ބުނި ގޮތުގައި އާސަންދައަށް ބަދަލު ގެންނަނީ އިސްރާފު ހުއްޓުވާށެވެ. އެ ކަމުގެ ސަބަބުން އާންމުންނަށް ލިބެމުން އައި އެއްވެސް ޚިދުމަތެއް ވެސް އަދި ފައިސާއެއް ވެސް ލިބުން ނުހުއްޓޭނެކަމުގެ ޔަގީންކަން އާސަންދަ ކުންފުނިންނާއި ސަރުކާރުން ވެސް ވަނީ ދީފައެވެ.
ދުނިޔޭގެ މަސްރަޙު
ދިވެހިން ހިތާ އެންމެ ގާތުން، އެންމެ ހިތާވެރިކޮށް، އެންމެ ހިތްދަތިކޮށް 2024 ގައި ހިނގި ކަމަކީ މިދިޔަ އޮކްޓޫބަރަށް އަހަރުވީ ހަނގުރާމައެވެ. ޣައްޒާގެ މުސްލިމުންނާއި އިޒްރޭލުގެ އަނިޔާވެރިން ދެމުން އައި ހަމަލާތަކެވެ. އެތައް ހާހުން ޝަހީދުކޮށްލި މުސްލިމުންނެވެ. ކުޑަކުދިންނާއި މުސްކުޅިންނެވެ.
އަހަރު ނިމުމުގެ ކުރީގައި އިޒްރޭލުން ވަނީ ފަލަސްތީނުގައި ފެށި ހަނގުރާމަ ލުބުނާނާއި ސީރިއާއަށް ފުޅާކޮށްފައެވެ.
ޔަގީނަށް ވެސް 2025 ފަށަނީ ވެސް އެ ހިތްދަތިކަމުގައި ބައިވެރިވަމުންނެވެ. އެ ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލަން ދޫތަކުން ގޮވާލަމުންނެވެ. ހިތްތަކުން ދުއާ ކުރަމުންނެވެ.
އަވައްޓެރި ގައުމުތަކަށް ބަލައިލާއިރު، ބަންގްލަދޭޝްގައި އެ ގައުމުގެ ކުރީގެ ބޮޑުވަޒީރު ޝައިޙް ހަސީނާ ކުރައްވަމުން އައި ދިގު ވެރިކަން ވަނީ އިންގިލާބުކޮށްލައިފައެވެ. އެ ކަމުގައި އިސްވެ ތިބީ އެ ގައުމުގެ ކިޔަވާ ކުދިންނެވެ. އެއަށް ވުރެ ވެސް ގާތްވާއިރު، އިންޑިއާގައި އެ ކަހަލަ ކަމެއް ނުހިނގައެވެ. އެކަމަކު، އެ ގައުމުގެ ނުފޫޒު ގަދަ ބޮޑުވަޒީރު ނަރެންދްރަ މޯދީ ވަނީ ތާރީޚީ ތިންވަނަ ދައުރެއް ކާމިޔާބުކުރައްވާފައެވެ.
ހަސީނާގެ ވެރިކަން ގޮތަށް ނިމުނު ދިގު ވެރިކަންތަކަށް ބަލާނަމަ، ސީރިއާގެ ރައީސް ބައްޝާރުލް އަސަދުގެ ޒަމާންވީ ވެރިކަން ވެސް ވަނީ އަހަރުގެ ކުރިން ނިމިފައެވެ.
ކުރިން 2،000 ވަނަ އަހަރު އަވަހާރަވުމާ ހަމައަށް ބައްޕާފުޅު ހާފިޒް އަލް އަސަދު 30 އަހަރު ވެރިކަން ކުރެއްވިއެވެ. ސޫރިއާގެ އިދިކޮޅު ހަނގުރާމަވެރިން ޑިސެމްބަރު ހަތްވަނަ ދުވަހު ވެރިރަށް ދިމިޝްޤު ހިފުމާ ހަމައަށް ބައްޝާރު ވެސް ހުންނެވީ ވެރިކަމުގައެވެ. އެކަމަކު، އެ ދުވަހު ބައްޝާރު ވަނީ ފިއްލަވައިގެން ރަޝިއާއަށް ވަޑައިގެންފައެވެ.
ސޫރިއާގައި ދާޚިލީ ހަނގުރާމަ ފަށާފައިވަނީ 2011 ވަނަ އަހަރު، އަސަދުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އެ ގައުމުގެ އާންމު ރައްޔިތުން ތެދުވުމާ ގުޅިގެންނެވެ. ސީރިޔަން އޮބްޒަވޭޓަރީ ފޯ ހިޔުމަން ރައިޓްސްއިން ބުނާ ގޮތުގައި، އެ ހަނގުރާމައިގައި މަރުވެފައިވާކަން ކަށަވަރުކުރެވޭ މީހުންގެ އަދަދު 507,000 އަށްވުރެ މައްޗަށް އަރައެވެ.
މެދުއިރުމަތީގައި ހިތްދަތި ކަންތައްތަކެއް ވެސް ހިނގިއެވެ. އަހަރުގެ އެންމެ ބޮޑު އަނެއް ކަމަކީ ދިވެހީން ދެރަވި ކަމެކެވެ. އެއީ، އީރާނުގެ ރައީސްކަމުގައި ހުންނެވި އިބްރާހިމް ރައީސީ އަވަހާރަވުމެވެ.
އެ މަނިކުފާނު ދަތުރުކުރެއްވި ހެލިކޮޕްޓަރު އެކްސިޑެންޓުވެ، ގެއްލުނީއެވެ. ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަނިކޮށް މޭ މަހުގެ 20 ވަނަ ދުވަހު ފެނުނީ އޭގެ ބައިބައެވެ. އެ މަނިކުފާނާ އެކު ދަތުރުކުރެއްވި އެ ގައުމުގެ ފޮރިން މިނިސްޓަރު ހުސައިން އާމިރު އަބްދުލްހައްޔާން ވެސް ވަނީ އެ ހާދިސާގައި އަވަހާރަވެފައެވެ.
އޭގެ ފަހުން ޖުލައި މަހު ބޭއްވި އިންތިޚާބުގައި އެ ގައުމުގެ ރައީސްކަމަށް ހުޅަނގުގެ ގައުމުތަކާ އެކު ގުޅުން ގާއިމުކުރާނެ ކަމަށް ވައުދުވެވަޑައިގެންފައިވާ މަސްއޫދު ޔަޒްޝިކާން ވަނީ އިންތިޚާބުކޮށްފައެވެ.
ދުނިޔޭގެ މަސްރަޙުގައި ހޫނު އަހަރެކެވެ. އަނެއްކާ 2024 އަކީ މޫސުމީ ގޮތުން ބަލާއިރު ވެސް ރިކޯޑުކުރެވުނު އެންމެ ހޫނުގަދަ އަހަރެވެ.
މި އަހަރު ދުނިޔޭގެ އެވްރެޖް ސަރަހައްދުގެ ވައިގެ ފިނިހޫނުމިން 17.09 ޑިގްރީ ސެލްސިއަސް ނުވަތަ 62.76 ޑިގްރީ ފަރެންހައިޓްއަށް އަރާފައިވާއިރު، މިއީ 1940 ވަނަ އަހަރު ރިކޯޑްތައް ބަލަހައްޓަން ފެށި ފަހުން ދުނިޔޭގެ ހޫނުމިން އެންމެ ގަދަވި ފަހަރެވެ.
ނިމުނު 2024 އަކީ ހަލަބޮލި، ހޫނު، ހިތާމަތަކާއި އުފާވެރިކަން ވެސް އެކުލެވިގެންވީ އަހަރެކެވެ. އެކަމަކު، 2025 އަށް އޮތީ ހުސް އުންމީދެވެ.