ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަބްދުﷲ ޔާމީން އަބްދުލްގައްޔޫމް ދިވެހި ދައުލަތާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވީ ބަރު މެނިފެސްޓޯއަކާ އެކު ތަރައްގީގެ ބިޔަ މަޝްރޫއުތަކެއްގެ ފޮނި ހުވަފެން ދައްކަމުންނެވެ. ސަރުކާރަށް ތިން އަހަރު ފުރުނު އިރު މީގެ ތެރެއިން ބޮޑެތި ބައެއް މަޝްރޫއުތަކުގެ ކުރި ފަޅައި އަމަލީ މަސައްކަތް ވަނީ ފަށައިފަ އެވެ. ކުރީގެ ސަރުކާރަކުން ނޭޅޭނެ ކަމަށް ބުނި ބުރިޖު ވެސް ނިމުމަކަށް ދަނީ އެވެ. ސްޕެޝަލް އިކޮނޮމިކް ޒޯންތަކެއް ކަނޑައަޅައި އެތަންތަން ތަރައްގީ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ފަށައިފި އެވެ. އިތުރު ރިސޯޓުތަކާއި އެއާޕޯޓުތަކެއް ހުޅުވައި އޮޕަރޭޓް ކުރަން ފަށައިފި އެވެ. ތަރައްގީގެ ފުރިހަމަ ކުލަވަރު ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުގައި ޖައްސަވައި، މެނިފެސްޓޯ އިން ދިވެހިންނަށް ދެއްކެވި ފޮނި ހުވަފެންތަކުގައި މިއަދު އެމަނިކުފާނު މިދަނީ ކުލަ ޖައްސަވައި، އެންމެންނަށް "އެޗްޑީ"ކޮށް ދައްކަވަމުންނެވެ.
ނޭޅޭނެ ކަމަށް ގިނަ ބަޔަކު ބުނަމުން އައި ބުރިޖުގެ އަމަލީ މަސައްކަތް ފަށައި މިހާރު އެއޮތީ މާލެއާއި ހުޅުލެ ގުޅާލައިފަ އެވެ. ދެން އޮތީ ބުރިޖު ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ކުރަން ޖެހޭ މަސައްކަތްތައް އެކަންޏެވެ. މިއާ އެކު ސަރުކާރުން ވެފައިވާ އަނެއް ވައުދަކީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުން ތެޔޮ ނެގުމުގެ ވައުދެވެ.
ތޯތޯ ވާހަކައެއް ކަމަށް ބައެއް މީހުންނަށް މިކަން ވިސްނިފައި އޮތް ނަމަވެސް އިގްތިސާދީ ނަޒަރަކުން ބަލާއިރު ރާއްޖެއިން ތެޔޮ ނަގައި، އޭގެ ވިޔަފާރި ފެށިއްޖެ ނަމަ ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީގެ ދުވެލި ދެގުނައަށް ހަލުވިވެ އެއިން ލިބޭ ނަފާއިން މުޅި ރާއްޖެ ފުރި ބަންޑުންވާނެ އެވެ.
ރާއްޖެއިން ތެޔޮ ހޯދުމަށް މިދިޔަ ތިން އަހަރު ދުވަސްތެރޭ ސަރުކާރުން ވަނީ ގިނަ މަޝްރޫއުތަކެއް ހިންގާފަ އެވެ. ރާއްޖޭން ބޭރުން މީހުން ގެނެސް ކަމާ ގުޅޭ ދިރާސާތައް މިވަނީ ކޮށްފަ އެވެ. އެގޮތުން އެފަރާތްތަކުން ކުރި ދިރާސާގެ ރިޕޯޓުތަކުން ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދުގައި ތެޔޮ ހުރެދާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ އަލާމާތްތައް ވަނީ ފެނިފަ އެވެ. ކަނޑުގެ ބިމުން ގޭސް އެސްކޭޕްވާކަން އެބޭފުޅުންނަށް ފާހަގަކުރެވުނެވެ. ރާއްޖޭގެ ކަނޑުގައި "ހައިޑްރޯ ކާބަންސް" ހުރި ކަމަށް އެ ދިރާސާތަކުން މިވަނީ ހާމަވެގެން ގޮސްފަ އެވެ.
ތެޔޮހޯދުމަށް ބޯ ހޯލް ތޮރުފާ ބޯޓު ރާއްޖެ ކައިރީގައި -- މިނިސްޓަރު ޝައިނީ ޓްވިޓަރ
ރާއްޖެ އިން ތެޔޮ ހޯދުމާ ގުޅޭ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ސަރުކާރުން ހަވާލުކޮށްފައި ވަނީ ސަރުކާރުގެ ފިޝަރީސް މިނިސްޓަރު ޑރ. މުހައްމަދު ޝައިނީއާ އެވެ. ތެޔޮ ނެގުމުގެ ހުރިހާ މަސައްކަތެއް ދާނީ ޝައިނީގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުންނެވެ.
"ސަން"އަށް ދެއްވި ޚާއްސަ އިންޓަވިއުއެއްގައި ޑރ. ޝައިނީ ވިދާޅުވީ، ތެޔޮ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތުގައި އިތުރަށް ދެން ކުރަން އޮތް މަސައްކަތަކީ ރާއްޖޭގައި ހުރީ ކިހާވަރެއްގެ ތެޔޮ ވަޅުތަކެއްތޯ ބެލުމެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި ހުރީ ކޮން ބާވަތެއްގެ ހައިޑްރޯ ކާބަންއެއްތޯ ބެލުން ކަމަށެވެ.
"އިތުރަށް ދެން ކުރަން ޖެހޭ ކަންތައްތަކަކީ ދިރާސާކޮށްގެން ކިހާވަރެއްގެ ތެޔޮ ވަޅެއް ހުރިތޯ ކޮން ވައްތަރެއްގެ މައުދަނެއް ހުރިތޯ. އެއީ ހައިޑްރޯ ކާބަންގެ 13 ވައްތަރެއް އުޅޭނެ. އޭގެ ތެރެއިން އަޅުގަނޑުމެންގެ ކަނޑުގައި ހުރީ ކޯއްޗެއްތޯ. މި އެއްޗެހި ހުރީ ކޮން ފުންމިނެއްގައިތޯ. މި ފުންމިނުން ނަގައިގެން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އަގު ދެކޮޅު ޖެހޭ ގޮތަކަށް މިކަން ކުރެވިދާނެތޯ. އެވަރުގެ ރިޒާވްއެއް އެބަ އޮތްތޯ. މި ކަންކަން ބެލުން ދެވަނަ ސްޓޭޖަކަށް އޮތީ،" ތެޔޮ ނެގުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށް އޮތް ގޮތާ ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ޝައިނީ ވިދާޅުވި އެވެ.
ރާއްޖޭން 'ކޯލްޑް ވޯޓާ މުރަކަ' ފެނުނު ސަރަހައްދު ޖަރުމަނުގެ ހެމްބާގް ޔުނިވަސިޓީގެ ޕްރޮފެސަރު ދައްކާލަނީ -- ސަން ފޮޓޯ: ފަޔާޒް މޫސާ
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ، އެ މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށް ހަމަޖައްސާފައި ވަނީ ރާއްޖެ އެކި ސަރަހައްދުތަކަށް ބަހާލައިގެން ބޭރު ކުންފުނިތަކަކާ ހަވާލުކޮށްގެން ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ޝައިނީ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެކަން ކުރުމަށް މިވަގުތަކީ އެންމެ އެކަށީގެންވާ ވަގުތު ނޫން ކަމުން ސަރުކާރުން ތިބީ އެމަސައްކަތް "ގަސްދުގައި" މަޑުޖައްސާލައިގެންނެވެ.
ދުނިޔޭގެ ތެލުގެ މާކެޓު މިހާރު އޮތީ އޭގެ ލިބޭ ނަފާއަށް ވުރެ ބޮޑަށް ގެއްލުންވަމުން ދާތީ އިތުރު އިންވެސްޓްމެންޓެއް ނުކުރާހާ ބޮޑަށް ހީނަރުވެފަ އެވެ. އެމެރިކާގެ ޓެކްނޮލޮޖީސްތަކާއި، ތެޔޮ އުފައްދައި އޭގެ ވިޔަފާރި ކުރާ ގައުމުތަކުގެ ޖަމިއްޔާ، އޯގަނައިޒޭޝަން ފޯ ޕެޓްރޯލިއަމް އެކްސްޕޯޓިން ކަންޓްރީސް (އޯޕެކް)ގެ މެދުގައި އުފެދުނު ވާދަވެރި ކަމެއްގެ ސަބަބުން މުޅި ދުނިޔޭގައިވެސް ތެލުގެ އަގުތައް ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށްވެފަ އެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ތެޔޮ އުފައްދާ ބޮޑެތި ގައުމުތަކަށް އެ ވިޔަފާރިން ލިބެން ޖެހޭ ހައްގު މަންފާ ނުލިބި ތެލުގެ ސަބަބުން ލިބެމުން ދަނީ ގެއްލުމެވެ. ސަބަބަކީ ތެލަށް ލިބެން ޖެހޭ ހައްގު އަގު ނުލިބުމެވެ.
ރާއްޖޭން ފެނުނު 'ކޯލްޑް ވޯޓާ މުރަކަ' -- ސަން ފޮޓޯ: ފަޔާޒް މޫސާ
މިމައްސަލަ ހައްލު ކުރުމަށް މިހާރު އޯޕެކާއި އޯޕެކްގައި ނުހިމެނޭ ބައެއް ގައުމުތަކުން ވެސް ވަނީ އެއްބަސްވުމަކަށް އައިސްފަ އެވެ. އެއީ ތެޔޮ އުފައްދާ މިންވަރު މަދު ކުރުމަށް އެ ގައުމުތަކުން ނެގި ސްޓޭންޑެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ދުނިޔޭގެ ތެލުގެ މާކެޓު މިހާރު މިދަނީ މަޑު މަޑުން ރަނގަޅުވަމުންނެވެ. ސާފު ނުކުރާ ތެޔޮ ފީފާއެއްގެ އަގު 55 ޑޮލަރަށް ވަނީ އަރައިފަ އެވެ. އަދި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި އެ އަގު މަތިވާނެ ކަމަށް އޯޕެކް އިން ލަފާ ކުރެ އެވެ.
މިނިސްޓަރު ޝައިނީ ވިދާޅުވީ، ދުނިޔޭގެ މާކެޓުގައި ތެލުގެ އަގު ދަށްވުމާ ގުޅިގެން ތެލަށް ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ކުންފުނިތަކުން އެފަދަ އިންވެސްޓްމެންޓެއް ކުރުމަށް ޝައުގުވެރިނުވާ ކަމަށެވެ. އެއީ ތެލުގެ އަގު ދަށްވުމާ އެކު ކުންފުނިތަކަށް ގެއްލުންވާތީވެ ޚަރަދު ކުޑަ ކުރުމަށް އެކުންފުނިތަކުން ވެސް ވަނީ ގިނަ މުވައްޒަފުންތަކެއް ވަކިކޮށްފަ އެވެ. އެހެންވެ އެ ކުންފުނިތަކުން ތިބީ މިފަދަ އިންވެސްޓްމެންޓަކަށް ދިއުން މަޑުޖައްސާލައިގެން ކަމަށް ޝައިނީ ވިދާޅުވި އެވެ.
"މިފަދަ ވަގުތެއްގައި އަޅުގަނޑުމެން މަސައްކަތް ފައްޓައިގެން ބަޔަކު ހޯދަން އިއުލާން ކޮށްގެން ހޯދާ ބަޔަކީ އަޅުގަނޑުމެން ގަބޫލު ކުރާ ގޮތުގައި އެންމެ އެކަށީގެންވާ ބަޔަކަށް ނުވެދާނެ. ރާއްޖެއަކީ ވަރަށް ނާޒުކު ތިމާވެއްޓެއް އޮތް ތަނަކަށްވާ އިރު އަޅުގަނޑުމެން މިކަން ކުރަން ބޭނުން ވަނީ އެންމެ ރަނގަޅު ފަރާތްތަކާ އެކު ތިމާވެއްޓަށް އެއްވެސް ގެއްލުމެއް ނުލިބޭ ގޮތަށް،" ޝައިނީ ވިދާޅުވި އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ކަނޑުން ތެޔޮ ނުވަތަ ގޭހުގެ އަސަރު ހުރިކަމަށް ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތަކުގައި ކުރެވިފައިވާ ދިރާސާ މިނިސްޓަރު ޝައިނީ ދައްކަވާލައްވަނީ -- ސަން ފޮޓޯ: މަރިޔަމް ރާނިޔާ
މީގެ އިތުރުން މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ ތެޔޮ ނެގުމުގެ މަސައްކަތުގެ ދެވަނަ ސްޓޭޖުގައި ކުރަން ޖެހޭ ކަންކަން ކުރާނެ ފަރާތްތައް ހޯދުމަށް ދުނިޔޭގެ ބައެއް ހިސާބުތަކަށް ދަތުރުކޮށް، ކަމާ ބެހޭ ތަޖުރިބާކާރުންނާ މަޝްވަރާކުރިކުރުމުން ލިބުނު މައުލޫމާތުގެ އަލީގައި ސަރުކާރުން ނިންމީ މިވަގުތަށް މަޑުކޮށްލައިގެން ތިބުމަށް ކަމަށެވެ.
"އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ އެ ކުންފުނިތަކުން އަނެއްކާ ވެސް އަރަނިވެގެން އެބޭފުޅުން މިފަދަ ކަމަކަށް ޝައުގުވެރިކަން އަންނަ ހިސާބުން މިކަން ފަށަން. މިހާރު ދެން ތެލުގެ އަގު މައްޗަށް ދަމުން މިދަނީ. މިއާ އެއްކޮށް އަޅުގަނޑުމެން އަނެއްކާ ވެސް ވިސްނާފައި މިކަން ކުރަން ފެއްޓޭނެ. އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް އެހާ ގިނަ ފުރުސަތުތަކެއް ނުލިބޭނެ މިކަން ކުރާކަށެއް. އެއީ ރާއްޖެ ކަހަލަ ފުން ކަނޑަކުން ނުވަތަ ގޭސް ވެސް ނަގައިގެން އޭގެ ފައިދާއެއް ވުމުގެ ފުރުސަތު އޮންނާނީ ވަރަށް ރަނގަޅު ބަޔަކު އައިސްގެން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ބަލައިގެން. އާދައިގެ ބަޔަކު އައިސްގެން އެކަމެއް ކުރަން އުޅެގެން އަޅުގަނޑުމެންގެ ތިމާވެއްޓަށް ގެއްލުންތަކެއް ވެއްޖެއްޔާ ދެން މިކަން ކުރުމަށް އަޅުގަނޑުމެން ދެން އިތުރަށް ކުރިއަށް ގެންދަން ފުރުސަތެއް ނުލިބޭނެ،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި އެވެ.
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވި ގޮތަށް، ރާއްޖެއިން ތެޔޮ ނެގުމަށް އޮތީ އެންމެ ޗާންސެކެވެ. އެ ޗާންސުގެ ބޭނުން ހިފަން ޖެހޭނީ ހަމަ އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތުގަ އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ޖީޑީޕީގެ ނުވަތަ ބޮލަކަށް ޖެހޭ މިންވަރުގެ 40 ޕަސެންޓު ހޭދަ ވަނީ ތެލަށް ކުރާ ޚަރަދުތަކަށެވެ. ގުދުރަތީ ގޮތުން ރާއްޖެ އުފެދިފައި އޮންނަނީ ޖަޒީރާތަކެއްގެ މައްޗަށް ކަމުން ކަނޑުދަތުރުފަތުރު ކުރުމަކީ ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހިފައިވާ ކަމެވެ. އެގޮތުން ރާއްޖޭގައި އެންމެ ބޮޑަށް ތެޔޮ ބޭނުން ކުރަނީ ދަތުރުފަތުރުގެ ދާއިރާ އާއި ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދިނުމަށެވެ.
ރާއްޖޭގެ ކަނޑުން ތެޔޮ ނުވަތަ ގޭހުގެ އަސަރު ހުރިކަމަށް ފާހަގަކުރެވިފައިވާ ސަރަހައްދުތަކުގައި ކުރެވިފައިވާ ދިރާސާ މިނިސްޓަރު ޝައިނީ ދައްކަވާލައްވަނީ -- ސަން ފޮޓޯ: މަރިޔަމް ރާނިޔާ
ރާއްޖެއިން ތެޔޮ ނަގައި އޭގެ ވިޔަފާރި ފެށިއްޖެ ނަމަ އެކަމަށް ދާ ޚަރަދު ކުޑަވެ، ކަރަންޓު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް އިތުރު ގޮތްތަކެއް ހޯދުމަށް އިންވެސްޓު ކުރުމަށް އެވިޔަފާރިން ލިބޭ ނަފާއިން އިންވެސްޓު ކުރެވިދާނެ އެވެ. މިހާރު ވެސް އެފަދަ ގޮތްތަކެއް ހޯދުމަށް ސަރުކާރުން ދަނީ ކެނޑިނޭޅި މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ. އެގޮތުން ގޭހުން ހަކަތަ އުފެއްދުމުގެ މަޝްރޫއެއް ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށް ތިލަފުށިން ސްޓެލްކޯއަށް ބިމެއް ދޭންވެސް ސަރުކާރުން ވަނީ ނިންމާފަ އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ތަރައްގީއާއި ކުރިއެރުމަށް މިއަދުގެ ސަރުކާރުން ކުރަމުން އަންނަ ކަންކަމާ މެދު، ސިޔާސީ ފިކުރު އެކަހެރިކޮށްލާފައި ވިސްނާލުން މުހިއްމެވެ. އެފަދަ މަޝްރޫއުތަކުގެ ސަބަބުން ރާއްޖެއަށް ކުރާނެ ފައިދާ އިންތިހާ އެވެ. އެމަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަބުން އިގްތިސާދަށް ދާއިމީ ފައިދާ ކުރާނެ ކަން ކަށަވަރެވެ.
ބުރިޖުގެ ހުވަފެން ކުލަވެ "އެޗްޑީ" ވި ފަދައިން ތެޔޮ ނެގުމުގެ މަޝްރޫއުގައި ވެސް ކުލަ ޖެހިގެންދާނެ އެވެ. މިއަދުގެ ރައީސަކީ ހުވަފެން ދައްކައި، އެ ހުވަފެންތައް ލޯމަތިން ސިފަކޮށް ދައްކުވައިދޭ ރައީސެކެވެ. ސަރުކާރުގެ މިފަދަ މަޝްރޫއުތަކަށް ބޭނުން ވަނީ ރައްޔިތުންގެ އެއްބާރުލުމާއި ރުހުމެވެ. އެއީ މިކަންކަމުން ފައިދާ ކުރާނީ ދިވެހިންނަށް ކަމަށްވާތީ އެވެ.