މުޖުތަމަޢުގެ އުފާވެރިކަމަށް ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ހެޕިނަސް ކްލަބުން ކުރިއަށްގެންދާ "ސްމައިލް ޝިހާބް" ޕޮޑްކާސްޓް ސިލްސިލާގެ ދެވަނަ އެޕިސޯޑް "ގުޅިގެން" ވަނީ 2024 އޮކްޓޫބަރު 12 ވަނަ ދުވަހު ސަން ޕޮޑްކާސްޓިންގ އިން ބްރޯޑްކާސްޓްކޮށްފައެވެ. މި އެޕިސޯޑުގެ ޚާއްޞަ މެހެމާނަކީ މުޙިއްޔިއްދީން ސްކޫލުގެ ސްކޫލް ކެޕްޓަން އަދި "ވިލިޖޯލި" ގެ ޗިލްޑްރަން އެންޑް ޔަންގް ޕީޕަލް ގްރޫޕުގެ މެންބަރު ޒައިނެވެ.
"ކުޑަކުދިންނާއި އުފާވެރިކަން" މި މައުޟޫޢަށް ޚާއްޞަކުރެވިފައިވާ މި ޕްރޮގްރާމުގައި، ޒައިން ފާހަގަކުރި ގޮތުގައި ކުޑަކުދިންނަށް އުފާވެރިކަން ލިބުމަކީ ނުހަނު މުހިންމު ކަމެކެވެ. އޭނާ ފާހަގަކުރި ގޮތުގައި މިއަދުގެ ކުޑަކުދިންނަކީ މާދަމާގެ ޤައުމު ހިންގާނެ ބޮޑެތި މީހުންނަށް ވާނެ ކުދިންނެވެ. އެހެންކަމުން، އެކުދިން ހިތްހަމަޖެހުމާއި އުފާވެރިކަމާއެކު ބޮޑުވަމުން އަންނަނަމަ، އެ ކުދިން ވެގެންދާނީ ހަރުދަނާ އަދި ރަނގަޅު ބަޔަކަށެވެ.
ޒައިންގެ އެންމެ ދުރު ހަނދާނެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަކުރީ ޗައިނާގެ ހަނދާންތަކެވެ. ޒައިން ރާއްޖޭގައި އުފަންވި ނަމަވެސް، އޭނާގެ ބައްޕަ ކިޔަވަން ވަޑައިގަތުމާ ގުޅިގެން، ޒައިންގެ އުމުރުން ދޮޅު އަހަރުގައި އާއިލާއާއެކު ޗައިނާއަށް ދިރިއުޅުން ބަދަލުކުރިއެވެ. ޗައިނާގެ މޫސުން ސިފަކޮށްދެމުން، ފިނި މޫސުމުގައި ވަރަށް ފިނިކަމަށާއި، އެ ދުވަސްވަރު ސްނޯ މަތީގައި ހިނގާލަން ދާން ޝައުޤުވެރިވިކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.
ޒައިން ބުނާ ގޮތުގައި ރާއްޖެ އައުމަށްފަހު އެންމެ ފުރަތަމަ ކިޔަވަން ދިޔައީ ވިލިމާލޭގައި ހުންނަ ޤަލަމް އިންޓަނޭޝަނަލް ޕްރީސްކޫލަށެވެ. އެ ތަނުގައި އުޅުނު ދުވަސްވަރުގެ ހަނދާންތައް ހިއްސާކުރަމުން، ޒައިން ބުނީ އޭނާއަކީ އޭރު ވަރަށް ލަދުރަކި، ބަސްއަހާ އަދި ކިޔަމަންތެރި ކުއްޖެއް ކަމަށެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ކޮންމެވެސް ކަމެއް ކުރެވިގެން މުދައްރިސާ ތަންކޮޅެއް ބާރަށް އެއްޗެއް ބުނުމުން، އެ ދުވަހު ދެރަވި ހަނދާން އަދިވެސް ހުރިކަމަށް ފާހަގަކުރިއެވެ.
ޒައިން ކިޔަވަމުންދާ ސްކޫލް ސިފަކުރަމުން ބުނީ، އެއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެހެން ސްކޫލުތަކާ އަޅާބަލާއިރު ވަރަށް ތަފާތު ސްކޫލެއް ކަމަށެވެ. މުޙިއްޔުއްދީން ސްކޫލުގެ މާހައުލުގައި އޮންނަ އެއްބައިވަންތަކަމާއި، ދަރިވަރުންނާއި، މުދައްރިސުންނާއި، ސްކޫލާއި ބެލެނިވެރިންނާ ދެމެދު އޮންނަ ރަނގަޅު ގުޅުމަކީ މަދު ސްކޫލަކުން ނޫނީ ނުފެންނާނެ ނަމޫނާއެއް ކަމުގައި ޒައިން ފާހަގަކުރިއެވެ. މުދައްރިސުންނާ ފަސޭހަކަމާއެކު ބައްދަލުކޮށް ވާހަކަ ހިއްސާކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިވެފައި އޮތުން ޒައިން އުފަލާއެކު ފާހަގަކުރިއެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ތަރައްޤީގައި ސްކޫލުގެ މާޙައުލުގެ މުހިންމުކަން ވެސް ވަރަށް ބޮޑެވެ. ޒައިން ކިޔަވަމުންދާ މުޙިއްޔުއްދީން ސްކޫލުގެ މިސާލުން އެނގޭ ގޮތުގައި، ދަރިވަރުންނާއި، މުދައްރިސުންނާއި، ސްކޫލާއި ބެލެނިވެރިންނާ ދެމެދު އޮންނަ ރަނގަޅު ގުޅުމަކީ ދަރިވަރުންގެ ކުރިއެރުމަށް ވަރަށް މުހިންމު ކަމެކެވެ. މީގެ އިތުރުން، ސްކައުޓާއި ޑައިވިންގ ފަދަ އިތުރު ޙަރަކާތްތަކުން ދަރިވަރުންނަށް އާ ތަޖުރިބާތަކާއި ހުނަރުތައް ލިބިގަތުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބެއެވެ.
ޒައިންގެ ވާހަކަތަކއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަވާކަން ޝިހާބު ފާހަގަކުރައްވައި، މި އިތުބާރު މިހާރު އައި ގޮތަކީ ކޮބައިތޯ ސުވާލުކުރެއްވިއެވެ. ޖަވާބުގައި ޒައިންބުނީ ސަބަބަކީ މަންމަކަމުގައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި މަންމަދިން ހިތްވަރާއި، ތަފާތު ގޮތްގޮތުން ދިން ތަރުބިއްޔަތާއި، ލޯތްބާއެކު ދިން ނަސޭހަތާއި މަންމައާ އޮންނަ ގާތް ގުޅުން ޒައިން ފާހަގަކުރިއެވެ ކުޑައިރު ލަދުރަކި ކުއްޖަކަށް ވީނަމަވެސް، މިހާރު ވަރަށް ކެރޭ، އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރުކުރާ ކުއްޖެކެވެ.
އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރު ހޯދުމުގައި މައިންބަފައިންގެ ދައުރު ވަރަށް މުހިންމެވެ. ޒައިންގެ ތަޖުރިބާއިން އެނގޭ ގޮތުގައި، މަންމަ ދެއްވި ހިތްވަރާއި، ތަރުބިއްޔަތާއި، ނަސޭހަތުގެ ސަބަބުން ކުޑައިރު ލަދުކުރާ ކުއްޖަކަށް ވީނަމަވެސް، މިހާރު ވަރަށް ކެރޭ، އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރުކުރާ ކުއްޖަކަށް ވެފައިވެއެވެ. މިއީ ހީވާގި، މުރާލި، ކެރޭ، ހިތްވަރުގަދަ މައިންބަފައިން ތިބުމުގެ މުހިންމުކަން ދައްކުވައިދޭ ރަނގަޅު މިސާލެކެވެ.
ކުޑަކުދިންގެ ދުޅަހެޔޮކަމާއި ކުރިއެރުމަށްޓަކައި، އަނިޔާއިން ރައްކާތެރިކުރުމާއި، ރަނގަޅު ތަޢުލީމީ މާޙައުލެއް ޤާއިމުކުރުމާއި، އިތުރު ޙަރަކާތްތަކުގެ ފުރުޞަތު ދިނުމާއި، އަދި މައިންބަފައިންގެ ހެޔޮ ތަރުބިއްޔަތު ލިބުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަންކަމެވެ. މިފަދަ ރަނގަޅު މާޙައުލެއްގައި ހެދިބޮޑުވާ ކުދިންނަކީ އަމިއްލަ ނަފްސަށް އިތުބާރު ކުރާ، ކާމިޔާބު ދިރިއުޅުމެއް އުޅެވޭނެ ބަޔަކަށް ވާނެކަން ކަށަވަރެވެ.
ޒައިންގެ އުފަލާ ގުޅިފައިވާ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ރަޙުމަތްތެރިންނާއެކު ހޭދަކުރާ ވަގުތު ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. ރައްޓެހިންނާއެކު ހިނގާލުމާއި، މޫދަށް ދިއުމާއި، އަދި ޒައިން ދިރިއުޅޭ ވިލިމާލޭގައި ރައްޓެހިންނާއެކު ވަގުތު ހޭދަކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބުމަކީ އޭނާ އުފަލާއެކު ފާހަގަކުރާ ކަންކަމެވެ.
އެކުވެރިންގެ ނުފޫޒާ ގުޅޭގޮތުން ސުވާލުކުރުމުން، ޒައިން ހާމަކުރި ގޮތުގައި އޭނާގެ ގިނަ އަދަދެއްގެ ރައްޓެހިން ތިބޭކަމަށާއި، އޭގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ގާތް ރައްޓެހިންވެސް ހިމެނޭކަމަށެވެ. ރައްޓެހިންނާއެކު ހޭދަކުރާ ވަގުތުތަކުގައި، ކިޔެވުމާއި، ޙަޔާތާއި އަދި އެވަގުތަކު ކުރިމަތިވެފައިވާ ކަންކަމާ ގުޅޭގޮތުން މަޝްވަރާކުރެވޭކަމަށް ޒައިން ބުނެފައިވެއެވެ. އެކުވެރިންގެ މެދުގައި އެކަކު އަނެކަކަށް އުފާވެރިކަމާއި ހިތްވަރު ލިބިދޭ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި އެކުގައި ހޭދަކުރެވޭ ވަގުތު ހިމެނޭކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. މިއީ ތަފާތު އިޙްސާސްތަކެއް ކުރެވޭ އުފާވެރި ވަގުތުތަކެކެވެ. އަދި ބައެއް ރައްޓެހިންގެ ގެތަކަށްވެސް މަދުމަދުން ޒިޔާރަތްކުރާކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.
މުޖުތަމަޢަކީ އުފާވެރި ތަނަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ކުރެވިދާނެ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ކުޑަކުދިންނަށް އުފާވެރި ފުރުޞަތުތައް ފޯރުކޮށްދިނުމާއި، އަމާން މާޙައުލެއް ޤާއިމުކުރުމުގެ މުހިންމުކަން ޒައިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ވިލިމާލޭގެ ހިތްގައިމު މާޙައުލު ފަދަ ތަންތަން އޮތުމުގެ މުހިންމުކަމާއި، އެއްބައިވަންތަކަމާއި އެކުވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމުގެ މުހިންމުކަން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. މުޖުތަމަޢުގެ އެކުވެރިކަމަށް ބަލާއިރު، ކުރިޔާ އަޅާބަލާއިރު މިހާރު އެ އެކުވެރިކަން މުޖުތަމަޢުތަކުން ފެންނަމުންދާ މިންވަރު ކުޑަވަމުންދާކަން ޒައިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. މި އެކުވެރިކަން ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި އެއްބަޔަކު އަނެއްބަޔަކާ ގުޅިގެން އުޅެން ދަސްކުރަންޖެހޭކަމަށް ބުނެފައިވެއެވެ.
ޒައިންގެ ޝަޚްޞިއްޔަތުން މިއަދު ފެންނަ ސިފަތައް ލިއްބައިދިނުމުގައި ކަބްސްކައުޓުގެ ޙަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން އެހެން ޤައުމުތަކުގެ ކުދިންނާ ބައްދަލުވުމާއި، އެކުދިންގެ ފަރާތުން ދަސްވި ކަންކަމާއި، ދުނިޔެއަށް ބޮޑަށް ލޯހުޅުވުން ހިމެނޭކަމަށް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. ޖަމްބޮރީގެ ތެރެއިން ބޭއްވުނު ޘަޤާފީ ދުވަހުގެ ކުޅިވަރުތަކުގެ ތެރެއިން ޖަޕާނު ކުދިން ކުޅުނު ކުޅިވަރެއް އުފާވެރި ތަޖުރިބާއެއްގެ ގޮތުގައި ޒައިން ހިއްސާކޮށްފައިވެއެވެ. ރާއްޖޭގައި ކުޅޭ ކުޅިވަރުތަކުގެ ތެރެއިން ފުޓުބޯޅަ ޚާއްޞަކޮށް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
ޝަޚްޞިއްޔަތަށް ސިފަ ލިއްބައިދިނުމުގައި ސްކޫލުން އިންތިޒާމުކުރާ އެކިއެކި މުބާރާތްތަކުގެ މުހިންމުކަން ޒައިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި މިފަދަ ކަންކަމުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިވުމުގެ މުހިންމުކަންވެސް ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. ކުދިން އިސްނަގައިގެން މަސައްކަތްކޮށްލާނެ މާޙައުލެއް ސްކޫލުތަކުގައި ޤާއިމުކޮށް، ކުދިން ބާރުވެރިކުރުވައިގެން ކުރިއަށްދެވޭނެ ގޮތް އޮތުމަކީ ކުދިން ދިރިއުޅުމަށް ތައްޔާރުވުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާ ކަމެއްކަމަށް ޒައިން ދެކެއެވެ. މުހިއްޔުއްދީން ސްކޫލަކީ މިފަދަ ނަމޫނާ ސްކޫލެއްކަން ޒައިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
ގުޅުންތައް ދެމެހެއްޓުމަށްޓަކައި އެކުވެރިކަމާއި ލޯބި އޮންނަންޖެހޭނެކަމަށާއި، އޭގެ ތެރޭގައި މައިންބަފައިންނާއި ދަރިންގެ މެދުގައި، މުދައްރިސުންނާއި ދަރިވަރުންގެ މެދުގައި، އަަދި މުޖުތަމަޢުގެ ދޭދޭ ފަރުދުންގެ މެދުގައި އެކުވެރިކަމާއި ލޯބި އޮތުން މުހިންމުކަމަށް ފާހަގަކުރެވުނެވެ. ގުޅުންތަކުގެ މެދުގައި އޮންނަންވާ މައިގަނޑު ސިފައަކީ ލޯބިކަމުގައި ސިފަކޮށްފައިވެއެވެ.
ޒައިންއަށް މީހުންގެ މަޤްބޫލުކަންް ލިބުމުގެ އަސްލަކީ ކޮބައިތޯ ކުރެވުނު ސުވާލަށް ޖަވާބުދެމުން ޒައިން ބުނެފައިވަނީ، "އަޅުގަނޑު އަބަދުވެސް ބަލަން މީހުންނާ ބައްދަލުވާއިރު ވީހާވެސް އިޙްތިރާމާއެކު މުޚާޠަބުކުރެވޭތޯ." ކަންކަން ކުރުމުގެ ތެރެއިންވެސް އަދި މީހުންނާ އެކު އުޅުމުގައިވެސް އިޙްތިރާމްކުރާ ކަމަށް އޭނާ ބުނެއެވެ. މި ރަނގަޅު ސިފަތައް ޒައިންއަށް ލިބުމުގައި މަންމަގެ މަސައްކަތާއި، ސްކޫލުގެ މުދައްރިސުންނާއި ދަރިވަރުންނާ ދޭތެރޭ އޮންނަ ގުޅުމުގެ ނުފޫޒު އޮތްކަމުގައި ޒައިން ފާހަގަކުރެއެވެ.
ޒައިން ދެކޭގޮތުގައި މުޖުތަމަޢަކީ ކުޑަކުދިންނަށް އުފާވެރި ތަނަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ރަނގަޅު، ރީތި މާޙައުލެއް ވަށައިގެން އޮތުން މުހިންމެވެ. އަތޮޅުތެރޭގެ ރަށްރަށުން މި މަންޒަރު ވަރަށް ހިތްގައިމުކޮށް ފެންނަން އެބަ އޮތެވެ. އަމާން، އޯގާތެރި މާޙައުލެއް ގިނަ ރަށްރަށުގައި އަދިވެސް އެބަ އޮތެވެ.
ޖުމުލަ ގޮތެއްގައި ޒައިންގެ އުފާވެރިކަން ގުޅިފައިވާ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ޤުދުރަތީ ވަސީލަތްތަކާ އޮންނަ ގުޅުން، މައިންބަފައިންނާއި ތިމާގެ މީހުންނާ އޮންނަ ގުޅުން، އެކުވެރިންނާއެކު އޮންނަ ގުޅުން، ސްކޫލާއި މުދައްރިސުންނާއެކު އޮންނަ ގުޅުން، އަދި އިޖުތިމާޢީ ކަންކަމާ އޮންނަ ގުޅުމުން ލިބޭ އުފާވެރިކަން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ.
ޒައިން ގަބޫލުކުރާގޮތުގައި އުފަލަކީ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން ލިބޭ އެއްޗެކެވެ. އެއީ ގުޅުމުގެ ތެރެއިން އުފަންވާ އެއްޗެކެވެ. ގުޅުންތައް ޤާއިމްކޮށް ތަރައްޤީކުރަން ލިބޭ ވަގުތުގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފުމަށާއި، އެ ވަގުތުގެ އަގު ވަޒަންކުރުމަށް ޒައިން އެދެއެވެ. އެއީ މީހެއްގެ ޙަޔާތުގައި ލިބޭ މުހިންމު ވަގުތުތަކެއްކަން ދަނެ، އެ ވަގުތު ހިތްހަމަޖެހޭ އަދި އުފާވެރި ވަގުތަކަށް ހެދުމަށް ވެސް ނަސޭހަތްތެރިވިއެވެ.