ދިވެހީންނަށް ރަން އިލޮށިން ކަދުރު ކާންދިނުން ހުއްޓަންވެއްޖެ!

އިގްތިޞާދަށް ނުކަތާ ވަރަށް ބުރަ ބޮޑުވެއްޖެއެވެ. ނުލިބޭ މިންވަރުން ދޭ އާސަންދައާއި ގެއްލުމުގައި ހިންގާ އެ ނޫން ވެސް އެކި ސްކީމްތަކުގެ ނޭދެވޭ އަސަރު މިއަދު ދައުލަތަށް އިހުސާސްކުރެވެން ވެސް ފަށައިފިއެވެ. ޒަމާނުއްސުރެ، ރައްޔިތުން ރުއްސަން "ރަން އިލޮށިން ކަދުރު ކާންދެމުން" އައި ނަމަވެސް މިއަދު އެއީ ހުއްޓަންވެއްޖެ ކަމެއް ކަން ވަަރަށް ސާފެެވެ.

ދިގު ވެރިކަމެއް ކުރެއްވި ރައީސް މައުމޫން އަބްދުލްގައްޔޫމުގެ ވެރިކަމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ވިސްނައި ދީފައި އޮތީ މިއީ އާމްދަނީ މަދުން ލިބޭ، ވަސީލަތް މަދު ގައުމެއް ކަމަށެވެ. އެވެރިކަމަށް ގިނަ އަހަރުތަކެއްވީއިރު ވެސް ރައްޔިތުންނަށް އަސާސީ ގިނަ ހިދުމަތްތަކެއް ހުރީ ފޯރުކޮށް ނުދީއެވެ. ކަންކަން ކިރިޔާވެސް ބަދަލުވާން ފެށީ ސިޔާސީ ޕްރެޝަރު މާ ބޮޑުވާ ހިސާބަށް ދިއުމުންނެވެ.

ނަމަވެސް ދެފުށްފެންނަ ގޮތަށް ބޭއްވި ފުރަތަމަ ރިޔާސީ އިންތިޚާބުން ވެރިކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި ކުރީގެ ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދުގެ ވެރިކަމުގެ ތެރޭގައި ރައްޔިތުން ތައުރީފް އޮއްސައިލި ގިނަ ކަންތައްތަކެއް ތައާރަފްކުރެއްވިއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ބޭސް ފަރުވާއަަށް ދައުލަތުން ޚަރަދުކޮށްދީ "ހިލޭ" ކޮށްދިނުމަށް އާސަންދަ ތައާރަފްކުރެއްވުން ހިމެނެއެވެ. އަދި އެ ނޫން ވެސް ގިނަ ޕްރޮޖެކްޓްތަކެއް ވެސް އެހާތަނަށް ރާއްޖެ ނުދެކޭ ސްޕީޑުގައި ފެއްޓެވިއެވެ.

މީގެ އިތުރުން 65 އަހަރު ފުރުމާއެކު ދޮށީއުމުރުގެ މީހުންނަށް ދޭ 2،000 ރުފިޔާގެ އެލަވަންސް ތައާރަފްކުރުމާއި، އެކަނިވެރި މައިންނަށް ފައިސާ ދިނުން ފަދަ ކަންމަކީ ރައްޔިތަކު މަސައްކަތް ނުކުރި ނަމަވެސް ދައުލަތުން އެ މީހަކަށް ޓަކައި ކޮށްދޭން ޖެހޭ ގޮތަށް ތައާރަފްވި ކަންކަމެވެ. ހަމައެއާއެކު ކާޑުގެ ބާވަތްތަކުންނާއި، ކަރަންޓާއި ފެން ފަދަ ޔުޓިލިޓީ ޚިދުމަތްތަކަށް ވެސް ސަރުކާރުން ދޭ ސަބްސިޑީ އޮތީއެވެ.

ރައީސް ނަޝީދު ތައާރަފު ކުރެއްވި އާސަންދައިން ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް އެއް ލައްކަ ރުފިޔާއާ ހަމައަށް ހިލޭ ފޭސްފަރުވާ ކުރެވޭ އުސޫލު އޮށްވައި ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަމުގައި އެ ސްކީމަކީ "ހުސްނުވާ އާސަންދައަށް" ބަދަލު ކުރެއްވެވިއެވެ. އަދި އުމުރުން ދުވަސްވީ މީހުންނަށް ދޭ އެލަވަންސް 5000 ރުފިޔާއަށް ބޮޑު ކުރެއްވެވިއެވެ.

އުސޫލެއް ގޮތުން މިއީ ވަރަށް ރަނގަޅު ކަންކަމެވެ. އެކަން ބޭނުންވާ މީހުންނަށް އެ ހިދުމަތް ދައުލަތުން ދޭން ޖެހެއެވެ. ނަމަވެސް ގޯހަކީ މުއްސަންޖެއް، ފަގީރެއް ނުބަލައި ދޭ ދިނުމެވެ. އެހެންކަމުން މި ކަންކަން ހިނގަމުން އަންނަނީ ދައުލަތަށް ބުރަ ބޮޑުވާނެހެން ގޯހުން ގޯހަށެވެ.

ދަރިވަރުންތަކެއް ސްކޫލަށް ވަންނަނީ -- ސަން ފޮޓޯ/ މޫސާ ނަދީމް

ސަބްސިޑީ، މިއީ އެންމެނަށް ލިބެންޖެހޭ އެއްޗެއް ނޫން

ޓެކްސްގެ ނިޒާމު ތައާރަފްކުރެވުމާއެކު ކޮންމެ ރައްޔިތަކު ވެސް ދައުލަތަށް ލިބޭ އާމްދަނީއަަށް ޖީއެސްޓީގެ ގޮތުގައި ހިއްސާއެއް ފޯރުކޮށްދެއެވެ. ގިނައިން އާމްދަނީ ލިބޭ މީހުން ދައުލަތަށް ދައްކަންޖެހޭ ޓެކްސް އިތުރެވެ. ނަމަވެސް ހަމަ އެއްވެސް ރައްޔިތަކު އިސްތިސްނާ ނުވާ ކަމަކީ ޖީއެސްޓީއެވެ.

ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަކީ ޓެކްސް ދައްކައިގެން އުޅޭ ރައްޔިތުން ނަމަވެސް މިއީ އަދި ސަރުކާރުން ހަމަ ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށް ސަބްސިޑީތައް ދޭންޖެހޭ ސަބަބެއް ނޫނެވެ. ކުރީގެ އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓަރު އަހްމަދު މުޙައްމަދު (އަންޑޭ) ވެސް ދެކެވަޑައިގަންނަވަ ގޮތުގައި ސަބްސިޑީއަކީ ސީދާ އެންމެ ބޭނުންޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް ދޭން ޖެހޭ އެއްޗެކެވެ.

"ސީދާ އެ މީހެއްގެ ދިރިއުޅުން އަމިއްލައަށް ހަމަޖެއްސޭ ވަރުގެ މީހުން ހުރިހާ ސަބްސިޑީތަކެއްގެ ބައިވެރިންނަށް ވާކަށް ނުޖެހޭ އަސްލު،" އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

ރާއްޖޭގައި ވެސް މަތީ ފަންތީގެ އާމްދަނީ ލިބޭ ބަޔަކާއި، މެދު ފަންތީގެ އާމްދަނީ ލިބޭ ބައެއްގެ އިތުރުން ދަށް ފަންތީގެ އާމްދަނީ ލިބޭ ބަޔަކު އުޅޭނެއެވެ. އެހެންކަމުން މަތީފަންތީގެ ބޮޑު އާމްދަނީ ލިބޭ އާއިލާއަކަށް ނުވަަތަ މީހަކަށް ދައުލަތުން ބޮޑު ހޭދައެއް ކުރުމަކީ ކޮންމެހެން މުހިންމު ކަމެއް ނޫން ކަމަށް އަހްމަދު ވިދާޅުވިއެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އެ ފަދަ ފަރާތްތަކަށް ބާރު އަޅަންވީ އަމިއްލައަށް އެ ޚަރަދުތައް ހަމަޖެއްސުމަށް ކަަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. މީގެ އިތުރުން އަމިއްލަ އިންޝުއަރެންސްތައް ގެންގުޅޭނަމަ އެ ކަމަށް އިސްކަން ދިނުމަކީ ވެސް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.

"އެހެންވީމާ ޕްރައިވެޓް އިންޝުއަރެންސް ހުރި ފަރާތްތަކަށް، ނިކަމެތިންނަށް ލިބޭ މިންވަރަށް ލިބެންޖެހޭތޯ މިއީ ހަމަ އުފައްދަންޖެހޭ ސުވާލު،" އަހްމަދު ވިދާޅުވިއެވެ.

ބޭސް ފިހާރައެއްގައި އާސަންދަ ބޯޑެއް: --ސަން ފޮޓޯ/ އިބްރާހިމް ނާއިޝް

އެންމެނަށް ނުދޭންވީ، ދޭންވީ އެންމެ ބޭނުންޖެހިފައިވާ މީހުންނަށް

ކޮންމެ އަހަރަކު ވެސް ސަބްސިޑީތަކަށް ކުރަންޖެހޭ ޚަރަދު އަންނަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. އިގްތިޞާދީ ހާލަތު ރަނގަޅުކުރުމަށް ޓަކައި ބައިނަލްއަގްވާމީ އިދާރާތަކުން މިހާރު ވެސް ގޮވައިލަމުން އަންނަނީ ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުމަށެވެ. ސަބްސިޑީގެ ނިޒާމުތައް ހަރުދަނާކޮށް، ދައުލަތުން ކުރާ ހޭދަތައް ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށެވެ.

މި އަހަރަށް ދައުލަތުން އެކުލަވައިލި ބަޖެޓުގައި ވާގޮތުން ވެސް ވެލްފެއާގެ ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުމާއި ސަބްސިޑީތައް ޓާގެޓުކުރުމާއި އާސަންދަ މުރާޖާކުރުން ހިމެނޭކަމަށް ވަނީ ލިޔެފައެވެ. ނަމަވެސް އަދި ތަންފީޒުކުރުމާ ހަމައަށް އެއްވެސް ކަމެއް އައިސްފައެއް ނުވެއެވެ.

ނަމަވެސް މިއީ ކުއްލިއަކަށް ގެންނަ ބަދަލަކަށް ނުހަދައި، ވަކި މަރުހަލާތަކަކަށް ބަހައިލައިގެން ކުރިއަށް ގެންދަން ޖެހޭނެ ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ، ވޯލްޑު ބޭންކުން އާންމުކޮށްފައިވާ އޮކްޓޯބަރުގެ އަޕްޑޭޓުގައިވާ ގޮތުގައި ކުއްލިއަކަށް ސަބްސިޑީތައް އެންމެންނަށް ދިނުން ހުއްޓައިލުމަކީ ރާއްޖޭގައި ފަގީރުކަމުގެ ނިސްބަތް އިތުރުވެދާނެ ކަމަކަށް ވާތީއެވެ. އެ ބޭންކުން ލަފާކުރާ ގޮތުގައި ސަބްސިޑީތައް ޓާގެޓްކުރުމާއެކުު ފަގީރުކަމުގެ ނިސްބަތް މިހާރު އޮތް 2.5 ޕަސެންޓުން 4.6 ޕަސެންޓަށް އިތުރުވާނެއެވެ.

އެހެންކަމުން ސަބްސިޑީތައް ޓާގެޓްކުރުން ފަދަ ބަދަލެއް ގެންނައިރު ދަށްފަންތީގެ އާމްދަނީ ލިބޭ އާއިލާތަކާއި ފަރުދުންނަށް އެހީ ލިބޭނެ މަގު ތަނަވަސްވެފައި އޮތުމަކީ މުހިންމު ކަމެއް ކަމަށް ވޯލްޑް ބޭންކުން ވެސް ވަނީ ބުނެފައެވެ.

އަހްމަދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ގައުމުގެ ހާލަތު ރަނގަޅުވުމުން ސަބްސިޑީތައް ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ފޯރުކޮށްދެވިދާނެއެވެ. ނުވަތަ މަޑުމަޑުން ސަރުކާރުން ދޭ އެހީތެރިކަން ބޮޑުކުރުމަކީ ވެސް އިގްތިޞާދަށް އެ ވަރު ފުދުންތެރިކަމެއް އައުމުން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް އޭޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ.

މަގުމަތި: -- ސަން ފޮޓޯ/ އިބްރާހިމް ނާއިޝް

ބަނދެވިގެން ތިބި ސަގާފަތް ދޫކޮށްލަންޖެހޭ

އިގްތިޞާދު ހަރުދަނާކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތުގައި އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތައް އެޅުން މުހިންމެވެ. ވަކި ސަގާފަތެއްގެ ތެރޭ ދިވެހީން ތިބި ތިބުން އެއީ މި ކަމަށް އެންމެ ބޮޑު ހުރަހެވެ. އެއީ ދައުލަތުން ރައްޔިތުންގެ ހުރިހާ ޚަރަދުތައް ބަލަހައްޓަން ޖެހޭނެ ކަމަށް ދެކޭ ވިސްނުން ދޫކޮށްލުމެވެ.

"ކޮންމެ މީހަކު ވެސް ބޭނުންވޭ ހުރިހާ އެއްޗެއް ލިބެން. އެކަކަށް ވެސް އެއްޗެއް ލިބެންޏާ ތިމަންނައަށް ވެސް އެ ލިބެން ޖެހޭނެޔޭ. އެ ވިސްނުން އެ ކަމު އެބަ ދާންޖެހޭ،" އަހްމަދު ވިދާޅުވިއެވެ.

ސަރުކާރަކުން އެންމެ ބޮޑަށް ވިސްނަން ޖެހޭނީ ނިކަމެތިންނާ މެދުގައެވެ. ސަބަބަކީ ސަރުކާރަކުން ނިންމާ ނިންމުމަކުން އެންމެ ބޮޑު އަސަރެއް ކުރާނެ އެއް ބަޔަކަށް ވާނީ އެ މީހުން ކަމަށް ވާތީއެވެ.

"އަޅުގަނޑުމެން ދެކޮޅު ކަމެއް ނޫން އެއީ. ސަބްސިޑީތައް ހަަމަ ދޭއިރު އަޅުގަނޑުމެން ވެސް ގަބޫލުކުރަން، މުއްސަނދިންނާއި ނިކަމެތިންނާ ފަރަގެއް އޮންނަންވާނެ ކަމަށް،" އާންމު ރައްޔިތަކު ބުންޏެވެ.

ނަމަވެސް ހަގީގަތަކީ ރައްޔިތުންނަށް ކުރަންޖެހޭ ދިރިއުޅުމުގެ އަސްލު ހޭދަ ފެންނަން ފަށާނީ ސަރުކާރުން މިހާރު ފޫބައްދައިދޭ ޚަރަދުތައް އާންމުންނަށް ދޫކޮށްލާ ހިސާބުން ކަމެވެ.

އަމިއްލަ ޖީބުން އިތުރަށް ކުޑަ ޚަރަދެއް ކުރަން ޖެހުމަކީ ވެސް އާންމު ރައްޔިތު މީހާ ނުރުހުން ވާނެ ކަމެކެވެ. ޚާއްސަކޮށް ދައުލަތަށް ގެއްލުމުގައި ނަމަވެސް ރައްޔިތުންނަށް ސަބްސިޑީ ދިނުމުގެ ނިޒާމެއްގައި ރައްޔިތުން އެތައް އަހަރަކު ތިބެ އެކަމަށް ހޭނިފައިވާތީއެވެ.

ރައީސް މުއިއްޒު -- ސަން ފޮޓޯ/ މޫސާ ނަދީމް

އިގްތިޞާދަށް ލުއިކުރުމުގެ ވާހަކަ ދައްކާއިރު އިއްޔެ ރައީސް ޑރ. މުއިއްޒު ވަނީ އެކި މަގާމުތަކުގައި ތިއްބެވި 228 ސިޔާސީ މުވައްޒަފަކު މަގާމުން ވަކިކުރައްވަން ނިންމަވައިފައެވެ. މިއީ ޚަރަދުތައް ކުޑަކުރުމުގެ ގޮތުން އަޅުއްވާ ފިޔަވަޅެއްކަަމަށާއި، މަހަކު ގާތްގަނޑަކަށް 5.7 މިލިއަން ރުފިޔާ ސަލާމަތްކުރެވޭނެ ކަމަށް ވެސް އެ މަނިކުފާނު ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ.

މިއީ އަދި މާ ބޮޑު ޚަރަދެއް ސަލާމަތްވުން ނޫންކަމަށް ވިޔަސް ފެށުމެއްގެ ގޮތުން މިއީ ނިންމެވި ވަރަށް މުހިންމު ނިންމެވުމެކެވެ.

ނަމަވެސް ދެން މި އޮތީ ރައްޔިތުންނަށް ހަގީގަތް ވިސްނައިދީ، ކުރައްވަން ޖެހިވަޑައިގަންނަވާ އެންމެ ބޮޑު ކަންތައް ކުރެއްވުމެވެ. އެއީ ސިޔާސީ މަންފާއަކަށް ޓަކައި، ދައުލަތަށް ގެއްލުންވާހެން ދެމުން އަންނަ އެކި ސަބްސިޑީތަކާއި، އާސަންދަ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް ދިނުން ހުއްޓައިލުމެވެ. ސަބްސިޑީގެ ނިޒާމު ހަރުދަނާކޮށް، ދައުލަތުން ދޭ އެހީއަކީ އެންމެ ބޭނުންވާ މީހާއަށް ދެވޭ އެއްޗެއްތޯ ކަށަވަރު ކުރަން އުސޫލުތައް އެކުލަވައިލުމެވެ.

އޭރުން ކޮރަޕްޝަނަށް މަގުފަހިވާހެން މި ފަދަ ވެލްފެއާ ސްކީމުތަކުން ކުރާ ބޭކާރު ޚަރަދުތަކަށް ނިމުމެއް އަންނާނެއެވެ. ދައުލަތަށް އެތައް ގުނައެއް ޚަރަދު ސަލާމަތް ވެސް ކުރެވޭނެއެވެ.