ކޯޓުތަކުން ކައިވެންޏާއި ވަރީގެ ކަންކަން ރަޖިސްޓްރީކޮށް ބެލެހެއްޓުން މިޒަމާނުގައި ވާޖިބު ކަމަށާއި، އެހެންނޫންނަމަ އިޖުތިމާއީ އެތައް މައްސަލައެއް އުފަންވުމުގެ ބިރު އެބައޮތް ކަމަށް މިއަދުގެ ހުކުރު ޚުތުބާގައި ބުނެފިއެވެ.
މިއަދުގެ ހުކުރު ޚުތުބާ ޚާއްސަކޮށްފައިވަނީ ވަރިކުރުމާއި، އިއްދައާ ބެހޭ ހުކުމްތަކުގެ މައްޗަށެވެ.
ވަރިއަކީ، ވަކިވުމާއި އަލްވަދާއު އޭގައި ހިމެނޭ ބަހެކެވެ. އިސްލާމީ ޝަރީއަތުގައި ވަރިއަކީ އެ ކަމުގައި ފިގްހީ އެތައް ހުކުމެއް ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.
އެގޮތުން ޚުތުބާގައި ވަނީ، ކައިވެންޏާއި ވަރިއަކީ އެ ކަންކަމުގައި ސަމާސާކުރުން ހިމެނޭ ކަންކަމެއް ނޫންކަން ހަނދާންކޮށްދީފައެވެ. އަދި ޝަރުއީ ސަބަބަކާ ލައިގެން މެނުވީ، އަނބިން، އެ ކަނބަލުންގެ ފިރީންގެ ގާތުން ވަރިވާން އެދުމަކީ، އިސްލާމްދީނުގައި ނަހީކުރައްވައިފައިވާ ކަމެއް ކަމަށާއި އެފަދަ އަންހެނުންނަށް ސުވަރުގޭގެ ވަސް ވެސް ހަރާމްވާނެ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ.
ކައިވެންޏާއި ވަރީގެ ޝަރުއީ ހުކުމްތަކެއް ކަނޑައެޅިފައިވާއިރު، އެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމާއި އާއިލާތަކުގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ދައުލަތުން ހަދައިފައިވާ ގާނޫނުތަކާއި ގަވާއިދުތަކަށް ހުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތުމަށް ޚުތުބާގައި ވަނީ ނަސޭހަތްތެރިވެފައެވެ.
އެގޮތުން ޚުތުބާގައި ބުނީ ކޯޓުތަކުގައި ކައިވެންޏާއި ވަރިއާ ގުޅުން ހުރި ކަންކަން ރަޖިސްޓްރީކޮށް، ބެލެހެއްޓުމަކީ މި ޒަމާނުގައި ކުރުން ވާޖިބުވެގެންވާ ކަމެއް ކަމަށެވެ. އަދި އެ ކަންކަން އެ ގޮތަށް ނުބެލެހެއްޓިއްޖެނަމަ ތަރިކައިން ވާރުތަވުން ފަދަ ހައްގުތަކުން ދެމަފިރީންނާއި ދަރީން މަހްރޫމުވެދާނެ ކަމަށާއި އޭގެ ސަބަބުން އިޖުތިމާއީ އެތަކެއް މައްސަލަތަކެއް އުފަންވުމުގެ ބިރު އެބައޮތް ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ.
ކައިވެންޏަކީ މަތިވެރި ގުޅުމެއްކަން ފާހަގަކޮށް ޚުތުބާގައި ބުނީ ދެމަފިރިއެއްގެ ދެމެދުގައި އުފެދޭ އަރައިރުން، ވަރިއާ ހަމައަށް ދިއުމުގެ ކުރިން، އެ އަރައިރުން ހައްލުކުރެވޭނެ ގޮތެއް އޮތްތޯ ބެލުމަށްޓަކައި ދެ ފަރާތުން ފޮނުވާ ނިޔާވެރީންގެ ނިންމުމާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރަންޖެހޭނެ ކަމަށެވެ.
ވަރީގެ މައިގަނޑު ދެ ބާވަތް:
- ރަޖުއީ ވަރި: ފުރަތަމަ ފަހަރާއި، ދެވަނަ ފަހަރު ކުރާ ވަރީގެ އިއްދައިގެ ތެރޭގައި، ފިރިމީހާ އޭނާގެ އަނބިމީހާ ރުޖޫއަކުރިކަމަށް ބުނުމުން އަނބިމީހާ ރުޖޫއަކުރެވޭ ވަރި.
- ބާއިނު ވަރި: ފުރަތަމަ ފަހަރާއި ދެވަނަ ފަހަރު ވަރީގެ އިއްދަ ހަމަވުމާއި، ތިންފަށް ވަރިއާއި ޚުލްއު ވަރި. ބާއިނު ވަރިއަކުން އަނބިމީހާ ވަރިކޮށްފި ނަމަ ކައިވެނި ރުޖޫއައެއް ނުކުރެވޭނެ.
ވަރީގެ ހުކުމް ބެހޭ ދެބައި:
- ސުންނީ ވަރި: އަނބިމީހާ ބަލިވެއިންދާ، ނުވަތަ ޖިމާއުވެފައިނުވާ ޠުހުރެއްގައި ޞަރީޙަ އިބާރާތުން ވަރިކޮށްފީމޭ ބުނެ ވަރިކުރުން.
- ބިދުއީ ވަރި: އަނބިމީހާ ޙައިޟުގެ ތެރޭގައި ވަރިކުރުމާއި، ޖިމާއުވެފައިވާ ޠުހުރެއްގައި ބަލިވެއިންކަން ނުވަތަ ނޫންކަން ނޭނގޭ ހާލުގައި ވަރިކުރުމާއި، އެއްފަހަރާ ތިންފަށްވަރިއަކުން ވަރިކުރުން. އެއީ ސުންނަތާ ޚިލާފު ވަރިއެއް.
ވަރިކުރުން ހުއްދަވާ ސަބަބުތަކުގެ ތެރޭގައި، ޚުތުބާގައި ފާހަަގަކުރީ އަނބިމީހާގެ އަހުލާގު ނުބައިވުމާއި، ޒަވާޖީ ހަޔާތުގެ އިންތަކުން ބޭރުވުމާއި، ﷲގެ އަމުރުފުޅުތަކަށް ފަރުވާ ކުޑަކުރުމެވެ. އަދި މާތްﷲ އެންގެވި އިމުގެ ތެރޭގައި ދެމަފިރީންނަށް ޒަވާޖީ ހަޔާތް ވޭތުނުކުރެވޭނެކަން ކަށަވަރުވެއްޖެނަމަ، އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތަކީ ވަރިވުން ކަމަށް ވެސް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ.
ހަމައެފަދައިން ފިރިމީހާ އަނބިމީހާގެ މައްޗަށް އަނިޔާވެރިވެ، އޭނާގެ ހައްގުތައް އަދާނުކުރާނަމަ، އަނބިމީހާއަށް ކައިވެނި ޚުލްއުކުރުމަށް ހުށަހެޅުން ހުއްދަވާނެކަމަށާއި އެ ފަދަ ހާލަތެއްގައި ފިރިމީހާ އޭނާއަށް ދިން ކައިވެނީގެ ރަން އަނބުރައި ދޭން ޖެހޭނެކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ.
ފުރަތަމަ ވަރިއާއި ދެވަނަ ވަރީގެ ޢިއްދައިގެ ތެރޭގައި، އަނބިމީހާ އިންނާން ޖެހޭނީ ފިރިމީހާގެ ހިޔާވަހިކަމުގެ ދަށުގައި ކަމަށާއި އެއީ އެ ހާލަތުގައި ފިރިމީހާއަށް ކައިވެނި ރުޖޫއަކުރުމުގެ ހައްގު އޮންނާތީ ކަމަށް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ. އަދި އެއީ ޒަވާޖީ ހަޔާތް ދެމެހެއްޓުމަށް އިސްލާމް ދީން ބާރުއަޅާ މިންވަރު އަންގައިދޭ ކަމެއް ކަމަށް ވެސް ޚުތުބާގައި ބުންޏެވެ.
ތިންފަށް ވަރިއަކުން ފިރިމީހާ އޭނާގެ އަނބިމީހާ ވަރިކޮށްފިނަމަ، އެ ފިރިހެނާގެ މައްޗަށް ވަރިކުރި އަންހެނާ ހަރާމްވާނެ. ތިންފަށްވެފައިވާ އަންހެނާ، އޭނާ ވަރިކުރި ފިރިމީހާއާ އިނުމުގެ ނިޔަތުގައި، ފަށްކަނޑާން މީހަކާ އިނުމަކީ ހަރާމްކަމެއް. ފަށްކަނޑާން ކައިވެނިކުރާ މީހުންނަށް މާތް ﷲ ލައުނަތްލައްވައިފައިވާ ކަމަށް ކީރިތި ރަސޫލާ ޙަދީޘްކުރައްވައިފައިވޭ، ހުކުރު ޚުތުބާ
ޙައިޟުވުން ހުއްޓިފައިވާ އަންހެނުންނާއި، ޙައިޟުނުވާ އަންހެނުންގެ އިއްދައަކީ ތިން މަސްދުވަހެވެ. އެހެނަސް މާބަނޑު އަންހެނާގެ އިއްދައަކީ އޭނާ ވިހެއުމެވެ. މާބަނޑުވެފައިނުވާ އަންހެނުންނާއި، ފިރިމަރުވެފައިވާ އަންހެނުން ފިޔަވައި، ޙައިޟުވާ އަންހެނުންގެ ޢިއްދައަކީ ތިން ޤުރޫއުއެވެ. ވަރިކުރުމުންނާއި، ފިރިމީހާ މަރުވުމުން ޢިއްދައިގައި އިންނަ އަންހެނާ އިންނަން ޖެހޭނީ، އޭނާގެ ޒަވާޖީ ހަޔާތުގެ ގޭގައެވެ.