ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ހުޅަނގު މޫސުމުގެ ވިއްސާރައިގައި ރާއްޖޭގެ ގިނަ ރަށްތަކަކަށް ގެއްލުން ލިބި، ހާއްސަކޮށް ދަނޑިވެެރިންނަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބޭ ކަމަށާއި، އެހެން ނަމަވެސް ނިޒާމު ހަމަޖެހިފައިވާ ގޮތުން ދަނޑުވެރިންނަށް ކޮށްދެވޭނެ ކަމެއް ނެތް ކަމަށް ފިޝަރީޒް މިނިސްޓަރު ޒަހާ ވަހީދު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
ރައްޔިތުންްގެ މަޖިލީހުގެ އެންވަޔަރަމެންޓް އެންޑް ކްލައިމެޓް ޗޭންޖު ކޮމެޓީގައި މިއަދު ކުރިއަށް ދިޔަ ބައްދަލުވުމުގައި، މި އަހަރު ވިއްސާރައިގެ ސަބަބުން ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކަށް ލިބުނު ގެއްލުމާ ގުޅޭ މައުލޫމާތު ސާފުކުރުމަށް މިނިސްޓަރު ޒަހާ ވަނީ ހާޒިރުކޮށްފައެވެ.
ކޮމެޓީގައި ވާަހަކަދައްކަވަމުން މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ ކޮންމެ އަހަރެއްގެ ހުޅަނގު މޫސުމުގައި ވެސް ދަނޑުވެރިންްގެ ދަނޑުބިންތަކަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބޭ ކަމަށާއި، މިހާތަނަށް ވެސް އެ މައްސަލަ ހައްލުކުރެވިފައި ނުވާކަމަށާއި އެކަމާ ކަންބޮޑުވެވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށެވެ.
އެގޮތުން ވިއްސާރަވެ ވައިގަދަވުމުގެ ސަބަބުން ލިބޭ ގެއްލުމުގެ އިތުރުން، ރަށްރަށަށް އުދަ އެރުމުގެ ސަބަބުން އޮޅުތަކަށް ލޮނުގެ އަސަރުކޮށް ވެސް ގެއްލުންތައް ލިބޭ ކަމަށެވެ. ނަމަވެސް މިއީ ހައްލުކުރެވޭނެ މައްސަލައެއް ނޫން ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
"ޖުމްލަކޮށް ދަންނަވާނީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ވޭ. މިއީ ހައްލެއް އޮޮތް ކަމެއް ނޫން. ހަމަ ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް ހަމަ މި މޫސުމުގަ. އަދި މިފަހަރު އާދަޔާ ހިލާފަށް ވައި ގަދަވުމާއެކު ވަރަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައް ލިބިފަ އެބަހުރި،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ ކޮންމެ އަހަރަކު ވެސް ވިއްސާރައިގައި ދަނޑުބިންތަކަށް ގެއްލުން ލިބުމުން، ކައުންސިލްތަކުން އެ މައުލޫމާތު އެއްކުރުމަށްފަހު މިނިސްޓްރީއަށް ފޮނުވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެކި ކައުންސިލްތަކުން މިކަމުގައި ހަރަކާތްތެރިވަނީ އެކި ވަރަށް ކަމަށާއި އެހެން ނަމަވެސް، މައުލޫމާތު އެއްކުރާ ނަމަ، ކޮންމެވެސް ކަހަލަ ބަދަލެއް ލިބޭނެ ކަމަށް ދަނޑުވެރިން ވެސް އުންމީދުކުރާނެ ކަމަށެވެ.
އެހެން ނަމަވެސް މިހާތަނަށް ވެސް ދަނޑުވެރިންނަށް އެއްވެސް ކަހަލަ އެހީތެރިކަމެއް ފޯރުކޮށްދެވިފައި ނުވާކަމަށެވެ. މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ ދަނޑުވެރިންނަށް އެހީތެރިކަމެއް ފޯރުކޮށްނުދެވެނީ އެފަދަ އިންތިޒާމުތަކެއް ހަމަޖެހިފައި ނުވާތީ ކަމަށެވެ.
"އަޅުގަނޑުމެންގެ ނިޒާމުތައް ހަމަޖެހިފައި އޮންނަ ގޮތުން ވިއްޔާ، މިބޭފުޅުންނަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭން ކުރެވޭނެ ކަންތައްތަކެއް ނުހުރޭ. ވަގުތުން މެޑިކޭޓް ކުރުމަށް ކުރެވޭނެ ކަހަލަ ކަންތައްތަކެއް ނުހުރޭ،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ އެއްްވެސް ކަހަލަ އިންޓަވެންޝަނެއް ކުރެވޭނީ، ފައިސާގެ ޕްރޮޖެކްޓެއް ކުރިއަށްދާ ވަގުތެއްގައި ކަމަށެވެ. އެހެންކަމުން މި ލިބުނު ގެއްލުންތަކުން އަރައިގަތުމަށް މިހާރު ވިސްނުން ހުރީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ޕްރޮޖެކްޓުތަކުގެ ތެރެއިން ދަނޑުވެރިންނަށް އިތުރު ފުރުސަތު ދީގެން އެމީހުން ދަނޑުވެރިކަމުގެ ތެރެއަށް ވެއްދުމަށްޓަކައި، އަނެއްކާވެސް އެމީހުން ކުރި މަސައްކަތް ރުޖޫއަ ކުރުމަށްޓަކައި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުން ކަމަށެވެ.
"ވިއްސާރަވެ ފެން ބޮޑުވުން އެއީ ޑިޒާސްޓާއެއް ކަމަށް ނުވާނަމަ އެހެން ނަމަވެސް ގެއްލުން ތަކެއް ވޭ. ގެއްލުންތަކެއް ބަދަލެއް ދޭ ކަހަލަ މެކޭނިޒަމެއް ނެތް،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ އެންމެން ގުޅިގެން އެ މެކޭނިޒަމް ގެންނަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ.
މިނިސްޓަރު ވަނީ ދަނޑުވެރިންނަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ހުރި ގޮންޖެހުންތައް ކޮމެޓީއާ ހިއްސާކުރައްވައިފައެވެ. އެގޮތުން މައުލޫމާތު އެއްކުރުމުގައި ހުރި ދަތިކަން މިނިސްޓަރު ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ.
މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވީ އެއްވެސް ކައުންސިލަކަށް އެރަށުގައި ތިބި ދަނޑުވެރިންގެ އަދަދާއި، ދަނޑުބިންތަކުގެ އަދަދުގެ އިތުރުން، ދަނޑުތަކުގައި ހައްދާ ބާވަތްތައް ވެސް ކަނޑައެޅިގެން ބުނަން ނޭނގޭ ކަމަށެވެ.
އަދި ދަނޑުވެރިންގެ ދަފްތަރު ވެސް އަޕްޑޭޓު ނުވާކަމަށާއި، އެއީ ކައުންސިލްތަކުގެ އިތުރުން ދަނޑުވެރިން އަމިއްލައަށް ވެސް މައުލޫމާތު ފޯރުކޮށްދީގެން ކުރެވޭނެ ކަމެއް ކަމަށެވެ.
"އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލައަށް އިސްނަގައިގެން، ކޮންމެ ރަށެއްގެ ދަނޑުބިންތަކަށް ލިބުނީ ކޮން ގެއްލުމެއްތޯ ނާހަން. އެއީ އަޅުގަނޑުމެންނަކަށް މިވަގުތަކު އެހީތެރިވެވޭނެ ގޮތެއް ނެތް،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މީގެއިތުރުން ދަނޑުވެރިންގެ އިންޝުއަރެންސް ސްކީމެއް ނެތުމުގެ ކަންބޮޑުވުން ވެސް ޒަހާ ފާހަގަކުރެއްވިއެވެ. ޒަހާ ވިދާޅުވީ މީގެކުރިން ސަރުކާރުން 40 މިލިއަން ރުފިޔާ ލައިގެން އެފަދަ ސްކީމެއް ތައާރަފު ކުރި ނަމަވެސް، އެކަމަށް އެކަށީގެންވާ ތަރުހީބެއް ނުލިބުނު ކަމަށެވެ.
" ދެން އޭގައި ދަނޑުވެރިޔާ ބައިވެރިވާއިިރު އެއަށް ދައްކަވަން ޖެހެނީ އެބޭފުޅުން 10 ޕަސެންޓު. އެހެން ނަމަވެސް އެ 10 ޕަސެންޓު ދައްކަވަން ވެސް ދަނޑުވެރިން ތައްޔާރެއް ނޫން. އަދި އެ އިންޝުއަރެންސް ސްކީމް ރޯލްއައުޓް ކުރަން މަސައްކަތް ކުރީ އެލައިޑް އިންޝުއަރެންސް އާއެކު، އެހެން ނަމަވެސް އެލައިޑަކުން ވެސް މިކަހަލަ ސްކީމަކަށް އޭރު އެހާ ބޮޑަކަށް ތަރުހީބެއް ނުލިބުނު،" ޒަހާ ވިދާޅުވިއެވެ.
ޒަހާ ވިދާޅުވީ ދަނޑުވެރިންނަށް އިންޝުއަރެންސް ސްކީމެއް އަންނަންޖެހޭ ކަމަށާއި، އެކަން ކުރެވޭނީ ދައުލަތުގެ ބަޖެޓުން ވެސް ފައިސާތަކެއް ލެވިގެން ކަމަށެވެ.
"އެ މަގު ފަހިކޮށްދެއްވީމަ އަޅުގަނޑުމެންނަށް މިކަން ވާނީ،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
އެހެންކަމުން އަލަށް ދަނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ކުރާއިރު، ކައުންސިލްތަކާ އެކު ރަށްރަށުގައި ހުންނަ ދަނޑުބިންތައް އެނގި، ރަޖިސްޓްރީވެ އެ ކުރެވޭ މަސައްކަތްތައް މޮނީޓާކުރެވޭނެ އިންތިޒާމަކަށް ދާން މަސައްކަތް ކުރަމުން އަންނަ ކަމަށް މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
"ރަށަކަށް ދިމާވާ ގެއްލުން މިހާރު އޮންނަ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން ފޯރުކޮށްދެނީ ޑިޒާސްޓާއަށް، އެހެންވީމަ ޕްރޯއެކްޓިވްކޮށް އެ މައުލޫމާތު ނުނަގަމޭ، އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެބޭފުޅުންނަށް ކޮށްދެވޭނެ ކަމެއް މިވަގުތު ނެތީމަ،" މިނިސްޓަރު ވިދާޅުވިއެވެ.
މިހާރު ކުރަމުން އަންނަ ވިއްސާރައިގައި މިހާތަނަށް 75 ރަށަކަށް އެކިވަރުގެ ގެއްލުން ލިބިގެން ރިޕޯޓުކޮށްފައިވާކަމަށް ކޮމިޓީން ބުނެއެވެ.