އަންމާން (މާޗް 30): އުރުދުންގެ ޑެޑްސީ ސަރަހައްދުގައި އިއްޔެ ފެށުނު އަރަބި ގައުމުތަކުގެ އެންމެ އިސްވެރިންގެ 28 ވަނަ ސަމިޓް ބައްދަލުވުން ނިންމާލައި ގުޅިފައިވާ ބަޔާނެއް ނެރެފިއެވެ.
އުރުދުން އާއި ފަލަސްތީނާ ދެމެދުގައިވާ ތާރީޚީ ކަނޑެއް ކަމަށްވާ ބަހްރުލްމައްޔިތު ނުވަތަ ޑެޑްސީގެ އައްސޭރިފަށުގައިވާ ރިސޯޓް ސަރަހައްދެއްގައި ބޭއްވި މިސަމިޓްގައި އަރަބި ހަތަރު ގައުމަކުން ނޫނީ ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންފައިވަނީ އެގައުމުތަކުގެ އެންމެ އިސްވެރިންނެވެ.
މިސަމިޓްގެ ބޮޑުބައި ޚާއްސަކުރީ ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައަށެވެ. ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައަށް ސަމިޓްގެ ބޮޑުބައި ޚާއްސަކުރީ އެމެރިކާގެ ރައީސް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕްގެ ވެރިކަމުގައި ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލާގައި އެމެރިކާ ގެންގުޅުނު ސިޔާސަތުތަކަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ގެނެސް ފަލަސްތީނުގެ މިނިވަން ދައުލަތަކާނުލައި ފަލަސްތީނުގެ ބިންތައް އިސްރާއީލުގެ ދަށުގައި އޮންނަގޮތަށް ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރުމުގެ ސިޔާސަތުތަކެއް އެމެރިކާ ބައްޓަންކުރަމުން ގެންދާކަމުގެ ބިރު ހީވެފައިވާތީއެވެ.
މީގެއިތުރުން އިސްރާއީލު ގަދަބާރުން ވެރިވެގެންފައިވާ ފަލަސްތީނުގެ އިރުމަތީގެ ގުދްސަށް އިސްރާއީލުގެ ޓެލްއަވީވުގައި ހުންނަ އެމެރިކާގެ އެންބަސީ ބަދަލުކުރާނެކަމަށް ޓްރަމްޕް ވައުދުވެ ވަޑައިގެންފައިވުމަކީވެސް މިކަމުގެ ސަބެބެކެވެ.
އަރަބި ގިނަ ގައުމުތަކަކީ ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލައަށް މިހާރު މާބޮޑު ސަމާލުކަމެއް ދޭ ގައުމުތަކެއްނޫނެވެ. އަދި ސިއްރިޔާތުގައި އިސްރާއީލާއެކު ނުސީދާ މުއާމަލާތްތައްވެސް ހިންގާ ގައުމުތަކެވެ. އަދި އަރަބި ގިނަގައުމުތަކަކީ އަރަބި ބައެއް ގައުމުތަކުގައި ހިނގަމުންދާ ދާޚިލީ އަރާރުންތަކުގައި ޝާމިލްވެފައިވާ ގައުމުތަކެއްވެސް މެއެވެ. މިގޮތުން އިސްރާއީލުގެ އިސްތިއުމާރާ އަޅުވެތިކަމާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދުކުރާ ފަލަސްތީނުގެ މުޖާހިދުންނަށް އެހީތެރިވުމުގެ ބަދަލުގައި ސައޫދީ އަރަބިޔާއާއި ގަތަރުފަދަ ގަލްފުގެ އަރަބި މުއްސަނދި ގައުމުތަކުން އެހީތެރިވަނީ ސޫރިޔާފަދަ އަރަބި ބައެއް ގައުމުތަކުގެ ދާޚިލީ ހަނގުރާމަތަކުގައި ޝާމިލްވާ ފަރާތްތަކަށެވެ. ސޫރިޔާއަށް ބަލާނަމަ އެގައުމުތަކުން އެހީތެރިވަނީ ސޫރިޔާގެ ވެރިކަން ގަދަބާރުން ވައްޓާލުމަށް މަސައްކަތްކުރާ ސޫރިޔާގެ އިދިކޮޅު ހަނގުރާމަވެރި ޖަމާއަތްތަކަށެވެ.
އަރަބި ސަމިޓުން ނެރުނު ގުޅިފައިވާ ބަޔާނުގައި 1967 ގައި އިސްރާއީލު ހިފާފައިވާ ފަލަސްތީނުގެ ބިންތަކުން އިސްރާއީލު ފައިބައި އެބިންތަކުގައި ފަލަސްތީނުގެ މިނިވަން މުސްތަގިއްލު ދައުލަތެއް އުފައްދައިގެން ނޫންގޮތަކަށް ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލަ ހައްލުނުކުރެވޭނެކަން ކުރިއެކޭވެސް އެއްގޮތަށް ކަށަވަރުކޮށްދީފައި ވެއެވެ. އަދި އިސްރާއީލާއި އަރަބި ގައުމުތަކާ ދެމެދު ގުޅުންތައް ގާއިމްކޮށް އަރަބި އިސްރާއީލުގެ އަރާރުންތައް ހައްލުކުރެވޭނީ ފަލަސްތީނުގެ މައްސަލާގައި އދ. ން ފާސްކޮށްފައިވާ ހުރިހާ ގަރާރުތަކަކަށް އިސްރާއީލު ތަބާވެ ފަލަސްތީނުގެ ބިންތަކުން ފައިބައި އެބިންތަކުގައި ފަލަސްތީނުގެ ދައުލަތެއް އުފެއްދުމުން ކަންވެސް ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވެއެވެ.
މިބަޔާނުގައި، އިސްރާއީލުން ގަދަބާރުން ވެރިވެގެންފައިވާ ފަލަސްތީނުގެ އިރުމަތީ ގުދްސަކީ ފަލަސްތީނުގެ ބިމެއްކަން ކަށަވަރުކޮށްދީފައިވެއެވެ. އަދި އިރުމަތީ ގުދްސަށް އެއްވެސް ގައުމެއްގެ އެންބަސީ ބަދަލުނުކުރުމަށްވެސް ގޮވާލާފައިވެއެވެ.
ޑެޑްސީގެ ސަމިޓުން ނެރުނު ގުޅިފައިވާ ބަޔާނުގައި ސޫރިޔާ، ޔަމަން، ލީބިޔާ އަދި ސޮމާލިޔާ، ފަދަ އަރަބި ގައުމުތަކުގައި ހިނގަމުންދާ ހަނގުރާމަތައް ސުލްޙަވެރިކަމާއެކު ހައްލުކުރުމަށް ގޮވާލާފައިވެއެވެ. އަދި އައިއެސްއާއި އަލްގާއިދާފަދަ އަރަބި ގައުމުތަކުގައި ޓެރަރިޒަމްގެ އަމަލުތައް ހިންގާ ހަރުކަށި ޖަމާއަތްތަކަކީ އިސްލާމް ދީނާ އެއްވެސް ގުޅުމެއްނެތް ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތްތައްކަމަށް ސިފަކޮށް އެޖަމާއަތްތަކާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ކުރުމުގައި ދެމިތިބުމަށް އެއްބަސްވެފައިވެއެވެ.
މީގެއިތުރުން ހަނގުރާމަތައް ހިނގާ އަރަބި ގައުމުތަކުގެ ރެފިއުޖީންނަށާއި ރެފިއުޖީންނަށް އެހީތެރިވާ އަރަބި ގައުމުތަކަށް މާލީ ގޮތުން އެހީތެރިވުމަށް އަރަބި ލީޑަރުން އެއްބަސްވެ ވަޑައިގެންނެވި ކަމަށްވެސް މިބަޔާން ބުނެއެވެ. (ނޫސްއެޖެންސީތައް)