ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރިވީ ކޮންބައެއް؟

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރީންނަކީ ކޮން ބައެއް ތޯއެވެ؟ އެމީހުން މޮށިއުޅުނީ ކޮން ބަހަކުންތޯއެވެ؟ އެމީހުންގެ އަސްލަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތާރީހާ މެދު ޝައުގުވެރިކަން ހުރި ކޮންމެ މީހަކުމެ، ޖަވާބު ހޯދަން ބޭނުންވާނެ ސުވާލުތަކެކެވެ. އިންޑިޔާ ކަނޑުގައި ދިވެހިރާއްޖެ އޮތް މަގާމަށް ބަލާއިރު، ވަރަށް ކުރީއްސުރެ މި ރާއްޖޭގައި ބަޔަކު ވަޒަންވެރިވެ، ދިރިއުޅެން ފަށައިފައިވާނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ. އެހެނީ އީސާއީ މީލާދުގެ އެތަކެއް ސަތޭކަ އަހަރެއް ކުރީއްސުރެ ވެސް އިންޑިޔާ ކަނޑުގައި ދަތުރުފަތުރުކޮށް އުޅުނެވެ. އެހެންކަމުން މީހުންނަށް ދިރިއުޅެވޭ ފަދަ ރަށްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަށްތައް އުފެދި ފުރިހަމަވުމަށްފަހު، މިރަށްތަކުގައި މީހުން ވަޒަންވެރި ނުވެ، މާ ދިގު މުއްދަތެއް ހޭދަވެފައިވުމަކީ ވަރަށް ވެސް ދުރު ކަމެކެވެ. ތާރީހީ ގޮތުން ފެންނަން ހުރި ހެކިތަކަށް ބަލާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މީހުން އުޅޭތާ 2500 އަށް ވުރެ ގިނަ އަހަރުވެއްޖެކަން އެނގެއެވެ.

ސިލޯނުގެ ތާރީހީ ލިޔުމެއް ކަމުގައިވާ "މަހަވަންސާ" ގައި ވާ ގޮތުން، އީސާއީ މީލާދުގެ 500 އަހަރު ކުރީން އިންޑިޔާއިން ސިލޯނަށާއި ދިވެހިރާއްޖެއަށް މީހުން އައެވެ. "މަހަވަންސާ" ގައިވާ މި ވާހަކަ، އިޝާރާތް ކުރަނީ ސިލޯނަށް ސިންގަޅަ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން އައި ގޮތަށާއި، އެމީހުންގެ ތާރީހަށެވެ. ސިންގަޅައިންގެ ބަހަކީ އިންޑޯއާރިޔަން އާއިލާއަށް ނިސްބަތްވާ ބަހެކެވެ. އެހެންކަމުން "މަހަވަންސާ" ގައި އެ ބުނާ މީހުން ވާނީ އިންޑޯއާރިޔަން އާއިލާގެ ބަހަކުން ވާހަކަދެއްކި ބަޔަކަށެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގެ ނަންތަކަށް ބަލާއިރު، އޭގެ ތެރެއިން ގިނަ ރަށްރަށުގެ ނަމުގެ އަސްލު ގުޅިފައިވަނީ ޑްރެވީޑިޔަން ބަސްތަކުގެ އާއިލާއާ ކަމަށް ނަސީމާ މުޙައްމަދާއި ޑރ. ރަގުޕަތީ ހާމަކުރައްވައެވެ. ތަންތަނަށް އާންމުކޮށް ނަން ކިޔިފައި ހުންނަނީ އެ ތަނެއްގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރީންގެ ބަހުން ކަމަށާއި، އަދި ވަރަށް ގިނަ ޒަމާންތަކެއް ފާއިތު ވެގެން ދާއިރު ވެސް މި ފަދަ ނަންތަކަށް މާ ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ނާންނަ ކަމަށް މުއައްރިހުން ވިދާޅުވެއެވެ. އެހެން ކަމުން އާރިޔަން ނަސްލުގެ ބަޔަކު "މަހަވަންސާ" ގައި އެ ބުނާ ދުވަސްވަރު އައުމުގެ ކުރީން ވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބަޔަކު ދިރިއުޅެން ފަށައިފިކަމާއި އެ ބަޔަކީ ޑްރެވީޑިޔަން އާއިލާގެ ބަހަކުން ވާހަކަދެއްކި ބަޔަކު ކަމަށް ގަބޫލުކުރުމުގެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރީންނާ މެދު ލިޔެވިފައިވާ ލިޔުންތަކުން ފެންނަ ގޮތުގައި، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރިވެފައި ވަނީ އިންޑިޔާގެ ކާލީބަންގާއަށް ނިސްބަތްވާ ބަޔެކެވެ. ކާލީބަންގާއަކީ ސިންދުވާދީގެ ރަށްވެހިކަމަށް ނިސްބަތްވާ، ގަދީމީ ރަށެކެވެ. މިހާރުގެ އިންޑިޔާގެ ރާޖަސްތާން ސްޓޭޓަށް ނިސްބަތްވާ މި ރަށަކީ ޑްރެވީޑިޔަން އާއިލާގެ ބަހަކުން ވާހަކަދެއްކި ބަޔަކު ގަދީމީ ޒަމާނުގައި ދިރިއުޅުނު ރަށެއް ކަމަށް އިންޑިޔާގެ ތާރީހީ ލިޔުންތަކުން ފެނެއެވެ.

ކާލީބަންގާއަކީ އައްސޭރިފަށުގެ ރަށެއް ނޫނެވެ. އެހެން ކަމުން އެ ރަށުގެ ބަޔަކު ދިވެހިރާއްޖެއަށް އައިސްފައިވާނީ އޭގެ ދެކުނަށް އޮތް ގުޖުރާތުގެ ބަނދަރުތަކުގެ ތެރެއިން ބަނދަރަކުންލައިފައެވެ. ގުޖުރާތުގެ ބަނދަރުތަކަށް ބަލާއިރު، ލޯތާލް ބަނދަރުގެ ބިނާތަކުގެ ތެރެއިން ދިވެހި ބޮލި ފެނިފައިވާތީ، މި ބަނދަރާއި ދިވެހިރާއްޖެއާ ދެމެދު ދަތުރުފަތުރުގެ ގުޅުންތައް އޮތް ކަން ސާބިތުވެއެވެ. ލޯތާލްގެ އިތުރުން ގުޖުރާތުގެ އެހެން ރަށެއް ކަމުގައިވާ ސޫރަތުގެ ބަނދަރުން ވެސް ދިވެހިރާއްޖެއަށް އޮޑިފަހަރު އައިސް ގޮސް ހެދިކަން ތާރީހުން ސާބިތުވެއެވެ. ސޫރަތު ވެސް އަދި ލޯތާލް ވެސް އޮތީ ކާލީބަންގާއިން ދެކުނަށް ދަތުރުކޮށްފައި ދިވެހިރާއްޖެއާ ދިމާޔަށް އަންނަ ބައެއްގެ ދަތުރުގެ މަގުމަތީގައެވެ.

ކާލީބަންގާ ނުވަތަ ކާލީބަންގަންގެ ޑްރެވީޑިޔަން ނަސްލުގެ މީހުންނާ މެދު އާރިޔަން ދަރިކޮޅުގެ ލިޔުންތެރީންގެ ލިޔުންތަކުގައިވަނީ "އެމީހުންނަކީ ގައިގެ ކުލަ އަނދިރި، ކުރަކި ބަހަކުން ވާހަކަދެއްކި، އަދި ފުރަހަޔަށް އަޅުކަންކުރި ބައެއް" ކަމުގައެވެ. ދިވެހިރާއްޖޭގައި އާސާރީ ގޮތުން ކުރެވިފައިވާ ދިރާސާތަކުން މި ރާއްޖޭގައި ވެސް ކުރީ ޒަމާނުގައި ފުރަހައިގެ ސިފައަށް ހަދައިފައި ހުރި ގަލާއި ހިލަޔަށް އަޅުކަންކުރުމުގެ ސަގާފަތެއް އޮތްކަން އެނގެއެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ ކުރީގައި ދިވެހިރާއްޖޭގައި އޮތް އާދަކާދައަށް ބަލާއިރު، މައިފުށަށް ވާރުތަކުރުމުގެ ނިޒާމު ނުވަތަ މެޓްރިއާކަލް ނިޒާމު ފަދަ ކަންކަމަކީ އިންޑިޔާގެ ޑްރެވީޑިޔަން ސަގާފަތުގައި ހިމެނުނު ކަންތައްތަކެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ބަޔަކު ވަޒަންވެރިވުމުގެ ފަހުން ތަފާތު އެކި ނަސްލުތަކުގެ މީހުން މި ރާއްޖެއަށް އައިސް، މި ރަށްތަކުގައި ވަޒަންވެރިވެފައިވެއެވެ. މީލާދީން 1899 ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖެއަށް ވަޑައިގެން ޕްރޮފެސަރ ޖޯން ސްޓޭންލީ ގާރޑިނަރ، ދިވެހީންގެ ނަސްލާ ގުޅުން ހުރި ނަސްލުތަކަކީ ކޮބައިކަން ހޯއްދެވުމުގެ ގޮތުން، މީހުންގެ އިސްކޮޅާއި، ބޮލާއި ހަށިގަނޑުގެ މިންތައް ނަންގަވައި، ކުރެއްވި ދިރާސާއިން ވެސް މިކަން ސާބިތުވެއެވެ. މި ދިރާސާގެ އަލީގައި އޭނާ ހާމަ ކުރައްވައިފައި ވަނީ ދިވެހީންނަކީ މަސްހުނި ނަސްލެއްގެ ބައެއް ކަމަށެވެ.

މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ދިވެހީންގެ ނަސްލު އިންޑިޔަން ސަބްކޮންޓިނެންޓް އަދި ސިލޯނާ ގުޅިފައިވާއިރު، ދިވެހީންގެ ތެރޭގައި އަރަބިކަރަ އާއި ފާރިސްކަރަ އާއި އެފްރިކާ އާއި އަސޭ އަދި ޖާވާ (މިހާރުގެ އިންޑޮނޭޝިޔާ އާއި މެލޭޝިޔާ) އާ ގުޅުން ހުރި އާއިލާތަކަށް ނިސްބަތްވާ މީހުން އެބަތިއްބެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ޔޫރަޕުގެ ގައުމުތަކާ ގުޅުން ހުރި އާއިލާތަކަށް ނިސްބަތްވާ ދިވެހީން ވެސް އެބަތިބިމެއެވެ.

މިހާރުގެ ދިވެހީންގެ ސިފަތަކަށް ވިސްނާލާއިރު، ދިވެހީންނާ އެންމެ ވައްތަރީ ދެކުނު އިންޑިޔާގެ މީހުންނާއި ބަންގާޅުގެ މީހުންނާއި ސިލޯނު މީހުންނެވެ. ހަމަ އެހެންމެ ހުޅަނގު އިންޑިޔާގެ ބޮންބޭގެ މަސްވެރި އަވަށްތަކުން ވެސް ދިވެހީންނާ ވައްތަރު މީހުން ފެނެއެވެ. ހުޅަނގު އިންޑިޔާގެ ގޯވާ އާއި އިރުމަތީ އިންޑިޔާގެ އޮރިއްސާއިން ވެސް ދިވެހީންނާ ވައްތަރު މީހުން ފެނެއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެއަކީ އިންޑިޔާ ކަނޑުގައި ދަތުރުކުރާ ނާއޮޑިފަހަރުގެ ދަތުރުމަގު މަތީގައި އޮތް ތަނެއް ކަމުން، މިފަދަ ދަތުރުތަކުގައި އައިސް ކައިވެނީގެ ގޮތުން މި ރާއްޖޭގެ މީހުންނާ ގުޅި، މި ރާއްޖޭގައި ވަޒަންވެރިވި މީހުން ހުރިހާ ޒަމާނެއްގައި ވެސް ތިބޭނެކަމީ ޝައްކެއް އޮތް ކަމެއް ނޫނެވެ. ތާރީހީ ލިޔުންތަކުން ފެންނަ ގޮތުގައި މި ގޮތުން އެކި ޒަމާންތަކުގައި މި ރާއްޖޭގައި އައިސް ވަޒަންވެރިވި މީހުންގެ ތެރޭގައި ކުންބީންނާއި، ރެދީންނާއި، އާރިޔާއިން ހިމެނެއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖެއަށް އާރިޔާ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން ނުވަތަ އާރިޔަނުން އައިސްފައިވާނީ ސިލޯނަށް ވެސް އެމީހުން އައި ދުވަސްވަރުގައި ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ. "މަހަވަންސާ" ގައި ވެސް ވަނީ އިންޑިޔާއިން އައި އާރިޔާ ދަރިކޮޅުގެ މީހުންގެ ތެރެއިން އެއް ބަޔަކަށް ސިލޯނަށް ދެވުނު އިރު އަނެއް ބަޔަކަށް ދިވެހިރާއްޖެއަށް އާދެވުނު ވާހަކައެވެ. ހަށިގަނޑުގެ ސިފަތަކަށް ބަލާއިރު، ދިވެހީންގެ ސިފަ ދެކުނު އިންޑިޔާގެ މީސްމީހުންނާ ވައްތަރަސް ދިވެހީންގެ ބަސް ނިސްބަތްވަނީ އިރުމައްޗާއި އުތުރު އަދި ހުޅަނގު އިންޑިޔާގައި ވާހަކަ ދައްކާ ބަސްތަކުގެ ވެސް އާއިލާ ކަމުގައިވާ އިންޑޯއާރިޔަން އާއިލާއަށެވެ. ކަން މިހެން ހުރުމާއެކު ވެސް ދިވެހި ބަހުގެ އޮނިގަނޑުގައި، އިންޑޯއާރިޔަން އާއިލާގެ އެހެން ބަސްބަހުން ނުފެންނަ ބައެއް ސިފަތައް ހުރި ކަމަށް ބަހުގެ ދިރާސާ ކުރައްވާ އިލްމުވެރީން ފާހަގަކުރައްވައެވެ. މީގެ ތެރެއިން ގިނަ ސިފަތަކަކީ ޑްރެވީޑިޔަން ބަސްތަކުން ވެސް ފެންނަ ސިފަތަކެއް ކަމުން، މިއީ އާރިޔަނުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް އައުމުގެ ކުރީން މި ރާއްޖޭގައި ދިރިއުޅެމުން ދިޔަ ޑްރެވީޑިޔަން ނަސްލުގެ މީހުން ވާހަކަދެއްކި ބަހުގައި ހުރި ސިފަތަކެއް ކަމަށް ވުން އެކަށީގެންވެއެވެ. އާރިޔާ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް އައުމަށް ފަހު އެ މީހުންގެ ބަހުގެ ނުފޫޒު އޭރު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވާހަކަދައްކައި އުޅުނު ބަހުގެ މައްޗަށް ގަދަވެ، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ކުރީއްސުރެ އޮތް ބަހުގެ ސިފަތައް ވެސް މަސްހުނިވެގެން އައު ބަހެއް އުފެދިގެން ދިޔައީ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ.

"މަހަވަންސާ" އަށް ބަލާއިރު ވެސް އާރިޔަނުން ދިވެހިރާއްޖެއަށް އައީ ސިލޯނު މަގުން ނޫން ކަމާއި، ސީދާ އިންޑިޔާއިންކަން އެނގެއެވެ. އެހެންކަމުން ސިންގަޅަ ބަހާއި ދިވެހި ބަހާ ދެމެދު އޮތް ގާތް ގުޅުމަކީ ސިލޯނުން ބަޔަކު އައިސް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވަޒަންވެރިވުމުގެ ސަބަބުން އުފެދުނު ގުޅުމަކަށް ވުމަށްވުރެ ގާތީ، އެ ގުޅުމުގެ ސިއްރަކީ މި ދެ ބަހުގެ އަސްލު އެއް ގޮތް ވުން ކަމަށް ވުމެވެ.
އިންޑިޔާ މީހުންނަކީ ގަދީމީ ޒަމާނުގައި ވެސް ކަނޑުދަތުރު ކުރި ބައެއް ކަމުގައި ވިޔަސް، އެއާހިލާފަށް، ސިލޯނު މީހުންނަކީ މާގިނައިން ކަނޑުދަތުރުފަތުރުކޮށް އުޅުނު ބައެއްކަން އެނގެން ނެތް ކަމަށް ނަސީމާ މުޙައްމަދު ވިދާޅުވެއެވެ. އޮޅުދޫ ކަރައިގެ ބަޔަކު ރާއްޖެއަށް ހިޖުރަ ކުރި ވާހަކައެއް ވެސް އަދި އެމީހުން ރާއްޖޭގެ މައްޗަށް ވެރިކަން ހިންގި ވާހަކައެއް ވެސް އެމީހުންގެ ތާރީހީ ލިޔުންތަކުގައި ނުވާކަމަށް ނަސީމާ މުޙައްމަދު ލިޔުއްވައިފައިވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ދެކުނު އިންޑިޔާގެ ލިޔުންތަކުގައި ޕައްލަވަ ދަރިކޮޅުގެ ވެރިކަމުގައްޔާއި، ޗޯޅާއިންގެ ވެރިކަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގެ މައްޗަށް ވެރިކަން ހިންގި ވާހަކަ އެމީހުންގެ ލިޔުންތަކުން ފެނެއެވެ. އޮޅުދޫ ކަރައިގެ ތާރީހަކީ މެދުކެނޑުމެއް ނެތި އެތައް ސަތޭކަ އަހަރެއް ވަންދެން ލިޔެވިފައިވާ ތާރީހަކަށް ވެފައި، މިފަދަ އެއްވެސް ވާހަކައެއް އެ މީހުންގެ ތާރީހުގައި ނެތުމުން ޔަގީންކޮށް ދެނީ ރަސްމީ ސިފައެއްގައި އޮޅުދޫ ކަރައިން ބަޔަކު ރާއްޖެއަށް އައިސްފައި ނުވާ ކަމާއި، އެމީހުންގެ ވެރިކަމެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ މައްޗަށް ހިންގައިފައި ނުވާކަމެވެ. ސިލޯނުން ބަޔަކު ދިވެހިރާއްޖެއަށް އައިސްފައިވާ ކަމަށް ލަފާ ކުރެވެނީ މީލާދީން ދިހަވަނަ ގަރުނާއި ބާރަވަނަ ގަރުނާ ދެމެދުކަމަށް ނަސީމާ މުޙައްމަދު (1998) ލިޔުއްވައެވެ. ކޮންމެއަކަސް ސިލޯނަކީ ދިވެހީން ވަރަށް ގިނައިން ގޮސް އުޅޭ ތަނަކަށް ވުމުގެ ސަބަބުން އަބަދު ވެސް ދިވެހީންނާ ސިންގަޅައިންނާ ދެމެދު އޮތީ ވަރަށް ގާތް ގުޅުމެކެވެ. އެހެން ނަމަވެސް މިއީ ދިވެހީންގެ ނަސްލުގެ އަސްލަކީ ސިންގަޅައިން ކަމަށް ބުނެވޭ ވަރުގެ ހެތްކެއް ނޫނެވެ.

ތާރީހީ ގޮތުންނާއި އާސާރީ ގޮތުން ލިބެން ހުރި ހެކިތަކުގެ މައްޗަށް ބުރަވާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ވަޒަންވެރީން ނިސްބަތްވަނީ ހުޅަނގު ދެކުނު އިންޑިޔާއަށް ކަން އެނގެއެވެ. މި މީހުން ރާއްޖެއަށް އައިސްފައިވާނީ ލަކްޝަދީބާއި މަލިކުގެ މަގުންނެވެ. އިންޑިޔާ ކަނޑުގައިވާ މި ޖަޒީރާ ރަށްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުރީން މީހުން ވަޒަންވެރިވި އެއް ރަށެއް ކަމުގައި ވާނީ މަލިކެވެ. އެއީ މަލިކު އޮތް ތަނުގެ ގޮތުން އުތުރުން ދެކުނަށް އަންނަ ބަޔަކަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަށްތަކަށް ވާސިލުވުމުގެ ކުރީގައި މަލިކަށް ވާސިލުވެވޭނެތީއެވެ.